Païses Basses : Diferéncia entre lei versions

Jos [[Carles V del Sacre Empèri Romano Germanic|Carles V]], emperaire del [[Sacre Empèri Romano-Germanic]], e rei dels [[Empèri espanhòl|reialmes hispanics]], la region fasiá partida de las Dètz-e-sèt Províncias dels Païses Basses, que compreniá tanben los actuales territòris de [[Belgica]], [[Luxemborg]], e qualques parts de [[França]] e [[Alemanha]]. La [[guèrra dels ochanta ans]] entre las províncias e Espanha comencèt loen 1568. LoEn 1579, la part nòrd de las dètz-e-sèt províncias formèt la l'[[Union d'Utrecht]], un tractat ont se prometèssonprometèron supòrt mutual enper la siá defensa contra l'armada espanhòla. Aquel tractat es considerat coma la fondacion dels Païses Basses modèrnes. En 1581 las províncias del nòrd adoptèron l'Acte d'Abjuracion, la declaracion d'independéncia amb la que las províncias deposaven oficialament [[Felip II d'Espanha|Felip II]]. La guèrra contunhèt fins 1648, quand lo rei [[Felip IV d'Espanha]] reconeguèt fin finala l'independéncia de las sèt províncias del nòrd amb la [[Patz de Münster]]. Parts de las províncias del sud venguèron ''de facto'' de colònias de la nòva republica.

Dempuèi la siáson independéncia de [[Felip II d'Espanha|Felip II]] loen [[1581]], las sèt províncias formèron la Republica de las Sèt Províncias Unidas dels Païses Basses. La republica èra una [[confederacion]] de las províncias de [[comtat d'Olanda|Olanda]], [[comtat de Zelanda|Zelanda]], [[Província de Groninga|Groninga]], [[Província de Frisa|Frisa]], [[avescat d'Utrecht|Utrecht]], [[Overijssel]] e [[Guèldres]]. Totas aquelas províncias èran autonòmas e avián lo sieu pròpri govèrn, l'"Estat de la Província". L'"Estat General", lo govèrn confederat, aviá lason sedençasèti a [[L'Aia]] e èra format de representants de caduna de las províncias. La part pauc poblada de [[Drenta]] fasiá partida tanben de la republica, malgrat paslo èsserfach qu'èra pas consideratconsiderada una província. Drenta aviá lo sieu pròpri Estat mas lo sieu cap èra designat per l'Estat General. La republica ocupava tanben las nomenadas Tèrras de la Generalitat (''Generaliteitslanden'' en neerlandés). Aqueles territòris èran governats dirèctament per l'Estat General, es a dire, avián pas d'autogovèrn ni de representant dins lo govèrn confederat. La majoritat d'aqueles territòris foguèron ocupadaocupats durant la guèrra dels ochanta ans. Èran majoritàriament catolics e èran usats coma zòna de seguretat entre la Republica e los [[Païses Basses espanhòls]].

Lo país venguèt un dels màgers poders maritims e economics màgers del sègle XVII. durant la tanben nomenada l'[[Edat d'Aur Olandés]] (''Gouden Eeuw'') s'establiguèron de colònias e de mercats pertotdins dello mond glòbentièr (lo nomenat [[Empèri neerlandés]]). S'establiguèron d'assentamentsde apoblaments en [[America del Nòrd]] en començant per la fondacion de [[Nòva Amsterdam]], asubre l'actuala [[Manhattan]], loen 1614. AEn [[SudafricaSud Africa]] se creèt l'assentamentlo poblament de la [[Colònia del Cap]] loen 1652. durant lo sègle XVII, la populacion neerlandesa s'aumentèt encap una chifra aimada qu'arribèt cap alsa 1,5 e losa 2 milions'''<ref>La màger part de la populacion del país durant aquel periòde demorava en las regions d'Olanda e Zelanda. Aquelas regions experimentèron una explosion de populacion entre los ans 1500 e 1650 de {{formatnum:350000}} a {{formatnum:1000000}} d'abitants. Posteriorament, la populacion s'anivelèt e la populacion totala del país restèt suls 2 milions durant lo sègle XVIII; De Vries and Van der Woude, pp. 51-52</ref>

Fòrça istorians economics mencionan los Païses Basses coma lo primièr país [[capitalisme|capitalista]] del mond. L'Euròpa modèrna primairenca aguèt la vila comerciala mai rica e la primièra [[borsa]] a temps complit a [[Amsterdam]]. L'inventivitat dels comerçants portètmenèt a las primièras [[assegurança]]s e de plans de pensions, aital coma autres fenomèns mens benignes coma las primièras ondadas d'especulacion economicas. La primièra granda ascensa d'inflacion del mond foguèt la nomenada ''Tulipamania'' dels ans 1636-1637, e segon Murray Sayle, lo primièr especulador economic mondial [[Isaac le Maire]], quique forcèt una casuda dels prèses de las accions per las crompar après per jol prètz de mercat.<ref>"Japan Goes Dutch", ''London Review of Books'' ([[2001-04-01]]). 3-7.</ref>

LoEn [[19 de genièr]] de [[1795]], un jorn après que lo "stadhouder" [[Guilhèm V d'Orange-Nassau]] fugiguèsse a Anglatèrra, foguèt proclamada la ''Bataafse Republiek'' ([[Republica Batava]]), en portant los Païses Basses a un [[estat unitari]]. De 1795 a 1806, la Republica Batava convertiguèt los Païses Basses en una [[republica]] en seguint lo modèl de la [[Primièra Republica Francesa]].