Epona

Épona o Épone (en latin Ĕpŏnă, en grèc ancian Έπονα / Épona) es una divessa plan populara dins mitologia celtica gallesa dont lo culte es atestat en Gàllia per de fonts gallo-romanas.

Épona es associada al caval, animal emblematic de l'aristocracia militara gallesa, dont las expedicions an entrainat la difusion de son culte, e mai tardivament a la mule.

Son culte cavalièr es estat acceptat globalament per la civilizacion romana. Representada per una cavala e una bana d'abondància, aquesta de còps remplaçada per una banasta de fruches, es la granda divessa cavalièra o divessa cavala.

Las inscripcions li balhan de nombrós qualificatius sovent de bassa latinitat : Eponina (pichona Épone), Atanta (santa divessa), Potia (poderosa dòna, de l'epitèt omeric ποτνία / potnía), Dibonia (bona divessa), Catona (batalhaira) o Voveria.

Mai tardivament quand foguèt integrada dins la religion romana recebèt los títols d'Augusta e de Regina, coma d'autras divinitats gallesas tala coma Vesunna Augusta.

Etimologia

Épona es coneguda solament dins lo contèxt roman, malgrat que Juli Cesar mencione pas son existéncia dins sos Comentaris sus la Guèrra de las Gàllias, puèi que cita pas los dieus galleses qu'amb lo nom de lor equivalent roman.

Evocations dins la cultura

Link, personatge principal de la seria Zelda, a per montura una representacion d'Epona.

Link, de la seria de videojòcs The Legend of Zelda, cavala una cavala nommada Epona dins The Legend of Zelda: Ocarina of Time (1998), The Legend of Zelda: Majora's Mask (2000), The Legend of Zelda: Twilight Princess (2006) ont lo jogaire a una opcion per cambiar lo nom mas Epona demòra lo nom per defaut e The Legend of Zelda: Breath of the Wild (2017) e The Legend of Zelda: Tears of the Kingdom ont es possible de l'obtenir en utilizant l'amiibo de Link (version Smash Bros).

Dins lo roman de Morgan Llywelyn, The Horse Goddess, Epona es una femna cèlta que possedís de poders druidics. Quand son pòble tempta de la forçar a venir druida, fugís, e sos espleches balhan naissença a una legenda que fa d'ela una divinitat.

Enya a compausat una cançon entitolada Epona.

Epona es tanben lo nom d'un tròç de l'album Earth Warrior del grop Omniums.

Epona es la protectritz dels cavals dins lo jòc de ròtle en linha Dark Age of Camelot.

Lo grop de fòlc metal Heol Telwen a una cançon en doas partidas dins l'album An Deiz Ruz respectivament entitoladas Epona Partís I e Epona Partís II.

Lo grop de fòlc metal Eluveitie, fòrça inspirat per la mitologia celtica, a una cançon sus lor album Helvetios nommada A Rose For Epona, aital coma una cançon nommada Epona sus lor album Evocation II : Pantheon.

Epona es un personatge de Lost Girl ligat als cavals. Apareis dins l'episòdi 12 de la sason 4

Lo grop fòlc-ròck Tri Yann evòca Épona dins la cançon Pel d'aur.

Epona es un personatge segondari dels romans Divina e Partholon de P.C Cast.

PNL evòca Épona al destorn d'una frasa tust dins son tròç Naha

Épona fa partida dels nombroses dieus citats dins la seria de benda dessenhada Asterix, a la debuta de l'album Le Devin, per la femna d'Agécanonix.

Épona jòga un ròtle essencial, coma un dels fils conductors al long cors, dins la saga gallesa celtica Reis del mond de Jean-Philippe Jaworski.