Edip a Colonos
Edip a Colonos (en grèc: Οἰδίπους ἐπὶ Κολωνῷ) es una òbra teatrala de Sofòcles. L'accion se debana a Colonos, vila natala de l'autor près d'Atenas, ont un Edip cèc e las seunas filhas Antigòna e Ismèna van demandar asili al rei Tesèu.
L'òbra es la segonda del cicle de las tres òbres tebasianas, los fachs descrichs se passan après l’Edip rei e abans l'Antigòna. Tanben, es la darrièra de las òbras de Sofòcles, e la sortiguèt de postum lo seu falen, Sofòcles lo Jove, al festival de Dionís en 401 AbC, cinc ans après la mòrt de l'autor.
Dramatis Personae
modificarPersonatges, per òrdre d'apareisson: Edip, Antigòna, estrangièr, còr d'ancians de Colonos, Ismèna, Tesèu, Creont, Polinices, messatgièr.
Sinòpsis
modificarLo prològ comença quand l'Edip vielh e cèc , arriba a Colonos, près d'Atena, guidat par sa filha Antigòna. Encontran un estrangièr que lor confirma ont son. Edip explica al ciutadan que ven a Colonos sus la fe d'una profecia qu'Apollon li faguèt lo jorn ont Edip aprenguèt qu'èra copable de parricidi e d'incèst e foguèt fòrabendit de Tebas: lo dieu li prediguèt qu'anava conéisser lo repaus a Colonos, e que morrissent alá balhara un grand benfach a aqueles que l'aurán acculhit e un grand malaur als Tebesians que l'aurián exiliat. Edip demanda una audiéncia al rei d'Atenas Tesèu.
Lo parodos vei intrar en scèna lo còr tragic, compausat d'un grop de vielhs de Colonos. Esmogut per aquel vielh cèc, lo còr es esglasiat aprenent son identitat vòl d'en primièr caçar Edip, mas Antigòna capita a atendrir los vielhs.
Dins lo primièr episòdi, Edip e Antigòna discutan amb lo corifèu, cap del còr. Edip conta son passat e plaideja per son cas: es pas copable, mas solament victima d'un malastre sevèr. Pauc après arriba Ismèna, l'autra filha d'Edip, que ven li aprene lo conflicte fratricidi qu'opausa los seus dos filhs, Eteocles e Polinices. Abedos volgavan veire Edip tornar près de Tebas. Totes an entendut parlar d'una profecia de l'oracle de Delfès segon que la vila pròcha d'ont Edip será enterrat ne li vendrá de grands benfachs. Edip s'encolèra contra los seus filhs que lo bandiguèron per prene melhor lo poder, e ven enara mai decidit de demorar a Colonos. Lo corifèu conselha a Edip d'onorar las Eumenidas per que lor vengan favorablas. S'acaba l'episòdi amb lo cant del còr qu'interroga Edip sus son passat dolorós.
Lo segon episòdi mòtra l'encontra entre Edip e Tesèu. Un còp informat, Tesèu accèpta d'aculhir Edip e promet de l'aparar contra los enviats tebasians s'ensejavan de lo raubar. S'acaba l'episòdi amb lo cant del còr que lausa la region de Colonos e las divinitats que la trevan, Dionís e Poseidon.
L'arribada de Creont, lo regent de Tebas, marca lo començament del tresen episòdi. Creont vòl convéncer Edip d'intrar a Tebas, mas nega. Creont rauba Ismèna e ensaja de far lo meteis amb Antigòna, mas lo corifèu e lo còr s'i opausan. Creont insistís fins a l'arridaba de Tesèu, qu'ordona a son pòble d'aparar las filhas d'Edip e blaima severament Creont pels seus actes brutals. Creont se defend, mas Edip denoncia sas mensorgas amb energia. Tesèu ordona alara a Creont de las guidar fins al luòc ont se tròban sos companhs que tenon las filhas d'Edip. S'acaba l'episòdi amb lo cant del còr qu'evòca lo combat que va se liurar los òmes de Creont e aqueles de Tesèu.
Lo quatren episòdi comença amb lo retorn sus l'empont d'Antigòna, d'Ismèna e de Tesèu victoriós. Totes se regaudisson. Tesèu aprend a Edip qu'un òme de Tebas vòl li parlar avidament. Après un cant del còr, lo Tebasian entra: es Polinices, un dels filhs d'Edip. Expausa sa querela amb Eteocles e la guèrra dels sèt caps que prevei contra Tebas. Demanda ajuda a Edip. Edip refusa e blaime severament Polinices per sas accions e per la guèrra que fomenta contra la seuna vila. Edip acaba la diatriba en maldissent los seus dos filhs e esperar que s'entretuan. Antigòna enag de far renonciar Polinices a la guèrra, mas en van. Lo còr canta copat pel dialòg d'Edip e d'Antigòna: Edip vei caire lo fólzer, signe que deu anar al luòc ont morrirá. Edip crida Tesèu, e, a son retorn, li demanda de l'acompanhar fins al luòc ont deu morrir, perque es lo sol espectator digne d'assistir a sa mòrt. Edip explica a Tesèu cossí poirrá far benefici de la preséncia de sa tomba per aparar sa ciutat. Totes sortisson de l'empont. S'acaba l'episòdi amb un brèu cant del còr qu'evòca las divinitats dels Enfers.
L'exodos comença quand un messatgièr arriba e conta la mòrt subrenaturala d'Edip. Totes i assistiguèron sonque de luènh e ignoran cossí es mòrt: sembla aver desaparegut, benlèu engolit sota tèrra. Lo còr entona un cant de planh, acompanhat per Antigóna e Ismèna. Antigòna decidís de tornar a Tebas, ont lo còr pressentís que camina cap a un destin funèst. Tesèu acaba los planhs, e indica qu'Edip enebiguèt quin que siá de veire sa tomba. La pèça s'acaba alara que Tesèu es prés a complir los rites funèbres necessaris en onor d'Edip.
Tematica
modificarA diferéncia d'Edip rei, ont prevaliá l'accion, Edip a Colonos se centra dins lo debat filosofic. Pendent l'òbra lo protagonista se defend mai d'un còp, disent qu'es pas possible d'anar contra lo destin, e que deuriá pas èsser responsable dels crimes (patricidi e incèst) qu'aviá comés sens n'èsser conscient. Se plan segur aquela tematica èra recurrenta dins d'altres òbras sus Edip, aquela es l'unica que lo pausa obertament.
Edip a Colonos tanben pòt èsser vist coma la redempcion d'Edip. Se dins Edip rei lo vesèm cometre los actes reputats abominables e volent s'opausar al destin, aquí lo trobam coma un mendicaire expiant la seuna colpa e qu'accepta la mòrt que li foguèt profetizada. Edip tanben mòstra la seuna noblesa decidiguent d'èsser enterrat a Atenas per agraire l'espitalitat davant lo bellicisme de contunh dels tebasians.