Demografia de Moldàvia

Moldàvia es un país de la populacion pauc importanta al nivèl europèu (0,55% de la populacion europèa en 2012). Lo recensament de 2004 comptèt 3 938 679 estatjants. Dempuèi la fin de l'URSS (1991), Moldàvia se tròba acarada a d'evolucions e de problèmas de mal resòlver. D'en primièr, lo bilanç demografic es plan negatiu. En mai d'un fegondetat bassa, l'emigracion es sostenguda. De mai, lo país es multietnic e viu dins una situacion que demòra conflictuala amb tres entitats politicas autonòmas que seguisson las division etnicas entre Moldaus (populacion latina de cultura romanesa e que sa lenga tradicionala es lo romanés), Gagauzes (populacion turquesa) e Eslaus (Ucraïnians e Russes).

Situacion actuala

Natalitat, mortalitat e creis natural

L'evolucion demografica recenta de Moldàvia es estada particularament rapida dempuèi la fin del comunisme.

En 1992, la fegondetat èra de 2,22. Passèt en 7 ans a 1,43 (en 1999). Lo taus de creis natural passèt de 9,7 per mila en 1989 a -1,3 per mila en 1999. Aquelas evolucions foguèron rapidas coma dins totes los païses de l'èx-URSS e son vistas coma de consequéncias dels cambiaments economics majors dins los ans 1990.

En 2011, per la partida contrarotlada pel govèrn central de Moldàvia, lo taus de natalitat foguèt d'11 per mila coma lo taus de mortalitat (11 per mila). Foguèt la primièra annada dempuèi 1999 que lo creis foguèt pas negatiu. En Transnístria, la situacion es pro diferenta amb un creis natural demografic negatiu important (taus de natalitat en 2011 de 9,7 per mila e taus de mortalitat de 14,1 per mila).

Annada	Populacion totala	Taus de natalitat (per mila)	Taus de mortalitat (per mila)
1950	2341000	38,9	11,3
1960	3003000	29,3	6,4
1970	3594000	19,4	7,4
1980	4010000	19,8	10,1
1990	4364000	17,7	9,7
1995	4340000	13,0	12,2
1999	4287000	10,1	11,4

Evolucion de la populacion de Moldàvia (1950-1999) amb taus de natalitat e de mortalitat.

Migracions

Entre 1945 e 1991, Moldàvia foguèt un país d'immigracion que recepèt d'autres ciutadans sovietics. De Moldaus emigrèron tanben (subretot vèrs Russia, Cazacstan e Ucraïna).

Dempuèi 1991, la situacion a cambiat del tot e Moldàvia es vengut un país d'emigracion massissa. Lo nombre d'emigrats dempuèi 1991 es desconegut. Es probablament important e de representar l'equivalent de 15 o 20% de la populacion totala.

Los emigrats an causits de nombroses païses europèus mas tanben Turquia, Russia o los Estats Units. Los Josieus, qu'èran 65 799 en 1989, an gaireben totes emigrats en Israèl o dins de païses desvolopats. Èran sonque 4 174 en 2004.

En 2011, los emigrats legals èran 130 948 en Itàlia e 11807 en Alemanha.

Èran tanben presents dins d'autres païses (lista non exaustiva):

- Russia 156 400 (2010)

- Espanha 12 608 (2007)

- Portugal 20 773 (2009)

- Romania 15 500 (2009)

- Cazacstan 14 245 (2009)

- Cipre 1 654 (2011)

Reparticion etnica

E mai aja una populacion relativament reducha en nombre, Moldàvia es caracterizada per una diversitat etnica importanta. Las populacions i parlan principalament de lengas romanicas (lo romanés, tanben apelat "moldau"), eslavas (lo rus e l'ucraînian) e turcas (lo gagauz). Las etnias son concentradas dins certas regions mas, d'un biais general, las populacions se mesclan pertot. Es una de las rasons qu'explica que lo bilingüisme siá un fenomèn important en Moldàvia. Vejatz l'article: Lengas de Moldàvia.

Carta etnica de la Republica Moldava 5-12 d'octòbre de 2004

Lo recensament de 2004

La populacion moldava foguèt recensada per las doas entitats autonòmas: Moldàvia e la region secessionista-autonomista de Transnístria.

Las chifras pòdon èsser consideradas coma grosso modo fisablas, malgrat los enjòcs politics ligats al recensament.

Qualques remarcas sus l'evolucion:

- Entre 1989 e 2004, Moldàvia perdèt 425 000 estatjants (-9,7%), e mai lo creis natural foguèsse estat de gaireben 90 000. L'emigracion despassèt los 500 000 en 14 ans, valent a dire qu'1 estatjant sus 8 quitèt lo país dins aquel periòde.

- La politica a influenciat bravament la reparticion etnica. Se pòt remarcar atal lo creis de la proporcion de cada etnia principala dins sa region. Los Moldaus an progressat en Moldàvia centrala (çò es, la zòna contrarotlada pel govèrn central), atal coma los Eslaus (Ucraïnians e Russes) en Transnístria. I passèron de 53,8% (1989) a 59,2% (2004), e los Moldaus de 39,9% (1989) a 32% (2004). La proporcion de Moldaus-Romaneses es tanben en progression rapida dins lor region e dins una mendre mesura, dins lo país tot. Per Moldàvia tota, la proporcion de Moldaus-Romaneses passèt de 64,6% (en 1989) a 71,4% en 2004, mentre que lo blòc Ucraïnians-Russes mermava (passant de 26,8% a 20,6%). Aquelas evolucions son tanben utilizadas per cada camp. Los secessionistas soslinhan en particular lo risc de moldavizacion que los menaça, vist que los Moldaus son en progression constanta al nivèl nacional.

Identificacion etnica	Recensament moldau	% Moldàvia centrala	Recensament Transnístria	% Transnístria	Total	%
Moldaus	2564849	75.81%	177382	31.94%	2742231	69.62%
Ucraïnians	282406	8.35%	160069	28.82%	442475	11.23%
Russes	201218	5.95%	168678	30.37%	369896	9.39%
Gagauzes	147500	4.36%	4,096	0.74%	151596	3.85%
Romaneses	73276	2.17%	253	0.05%	73529	1.87%
Bulgars	65662	1.94%	13858	2.50%	79520	2.02%
Ròms (Tzingarins, Gitanos)	12271	0.36%	507	0.09%	12778	0.32%
Poloneses	2383	0.07%	1791	0.32%	4174	0.11%
autres	30159	0.89%	27454	4.94%	57613	1.46%
TOTAL	3383332	100%'	555347	100%	3938679	100%

Donadas etnicas del recensament de 2004

Reparticion geografica de las etnias

La Republica Moldava, dins sa partida centrala, es poblada mai que mai de Moldaus, tradicionalament de lenga romanesa. Son majoritaris dins gaireben totes los raions.

Los Eslaus (Ucraïnians e Russes) son majoritaris localament dins qualques regions reduchas (cf. la carta a man drecha) del nòrd. Segon lo recensament de 2004, representan de minoritats importantas a Bălți (42,7%), Chișinău (22,2%) e dins los raions d'Ocnița (35,6%), de Rîșcani (25%), Edineț (26%), Briceni (28,2%) e Glodeni (22,3%). En mai d'aquò, son majoritaris dins la region de Transnítria.

Dins lo sud, i a tanben una region que los Moldaus i son plan minoritaris. Es poblada de Gagauzes e de Bulgars.

- lo raion de Taraclia es poblat a 65,6% de Bulgars (Moldaus: 14%). Pasmens, lo bulgar i es pas oficial mas es utilizat per las municipalitats e dins las escòlas.

- Gagauzia es poblada a 82,1% de Gagauzes (Moldaus: 4,8%)