Vibre
Un vibre de Canadà
(Castor canadensis)
| Règne | Animalia |
|---|---|
| Embrancament | Chordata |
| Sosembr. | Vertebrata |
| Classa | Mammalia |
| Sosclassa | Theria |
| Infraclassa | Eutheria |
| Òrdre | Rodentia |
| Familha | Castoridae |
Espècias de reng inferior
- Castor canadensis Kuhl, 1820
- Castor fiber Linnaeus, 1758
Los vibres o castòrs (genre Castor) son un grop de rosegaires semiaquatics nadius d'America del Nòrd e Eurasia que se caracterizan per las siás coas largas, planas e escatosas. Aqueste genre, de totes los qu'apertenon a la familha Castoridae, es l'unic pas atudat en totalitat, e engloba tres espècias: lo vibre american (Castor canadensis), lo vibre europèu (Castor fiber) e lo vibre de Kellog (Castor californicus), aqueste darrièr atudat dempuèi lo Pleistocèn. Totes abitan exclusivament dins l'emisfèri nòrd, levat qualques vibres americans que foguèron introduïts dins la region sudamericana de Tèrra del Fuòc. S'introdusiguèron tanben d'individus d'aquesta espècia dins d'unas regions d'Euròpa. Amb aquestas excepcions, Castor canadensis abita unicament en Nòrdamerica, e Castor fiber dins de regions d'Euròpa e Asia. Castor californicus se trovava per çò qu'es uèi lo jorn l'oèst dels Estats Units. E mai se son fòrça similars entre se, las investigacions geneticas an demostrat que las populacions europèas e nòrd-americanas de vibres son d'espècias distinctas; la principala diferéncia essent que tenon un nombre desparièr de cromosòmas.
Aquestes animals son coneguts per la siá abiletat naturala per bastir de paissièras sus de rius e de rivets e a sas broas —cridats tutas— en los estanhs que se forman pr'amor del blocatge de la paissièra pel corrent d'aiga. Per l'edificacion d'aquestas estructuras, utilizan principalament los troncs dels arbres que derriban amb sas poderosas incisivas. Malgrat la granda quantitat d'arbres que tomban, los vibres pòrtan pas perjudici a l'ecosistèma que i vivon, al contrari, o mantenon sanitós, las sieunas levadas provesisson una granda quantitat de beneficis; entre d'autras causas, aquestas barrièras favorizan la creacion de paluns, ajudan a contraròtlar los aigats e eliminan la pollucion del corrent. Pasmens, dins d'ecosistèmas que i son estrangièrs, aquestas modificacions a l'environament pòdon èsser perjudicialas, coma per exemple, amb los vibres introdusits en Tèrra del Fuòc e dins las comunitats espanhòlas de Navarra e La Rioja.
Dempuèi un centenat d'ans, los vibres fan partit de la cultura populara e dins qualques cass an agut una granda influéncia sul desvolopament de las societats umanas. Un exemple d'aquò es la siá importància dins la colonizacion europèa d'America, que la recèrca de las siás pèls i foguèt un dels factors de l'exploracion e del desvolopament economic de l'America del Nòrd. Aquò degut a la valor comerciala de las siás pèls e d'autres produches obtenguts d'eles, coma lo castorèu. Es tanben un element fòrça representatiu de la cultura de Canadà, a tal gra qu'es l'animal nacional d'aquel país. Pasmens, l'influéncia dels vibres se limita pas al sector economic e comercial, tòca tanben de domenis tan variats coma la literatura, la religion e l'espòrt.