Buenaventura Durruti

Buenaventura Durruti Dumange (Leon, 14 de julhet de 1896 – Madrid, 20 de novembre de 1936) foguèt un sindicalista e revolucionari anarquista espanhòl. Menaire carismatic de l'anarquisme en Espanha amb son organizacion sindicala, la CNT, joguèt un ròtle important dins lo camp republican que luchèt durant la Guèrra Civila en dirigir una tropa de milicians coneguts jol nom de Colomna Durruti. Nafrat dins de circonstàncias trebolas durant la Batalha de la Ciutat Universitària de Madrid lo 19 de novembre de 1936, se moriguèt finalament l'endeman, un desenat d'oras aprèp aquela lesion mortala.

Sortit de Leon, comencèt a trabalhar a 14 ans dins sa vila natala, ont èra mecanician ajustaire, e trabalhèt dins lo sector ferroviari.

Las prumièiras annadas

En 1917, l'Union Generala das Trabalhaires (UGT) organisèt una greva en la quala Durruti participèt activament. Lo govèrn faguèt apèl a l'armada per la reprimir e moriguèron 17 trabalhaires, 500 personas foguèron nafradas e 2000 emprisonadas sens jujament. A causa d'aquò, Durruti deguèt s'exilir en França.

En exil jusqu'en 1920, trabalhèt coma mecanician a Paris, mès foguèt convencut d'anar a Barcelona, ont s'afiliava a la Confederacion Nacionala dal Trabalh. En 1922, formèt ame Joan Garcia Oliver e Francisco Ascaso lo grop Los Solidarios, al qual foguèt imputat, un an mait tard, l'assasinat dal cardenal Juan Soldevila y Romero, efectuat en represalhas de l'assassinat de Salvador Seguí, “el Noi del Sucre”. Fugiguèt e percorriguèt l'Argentina, l'Uruguai, lo Mexic e d'autres païses latinoamericans e europeus. En junh de 1926, el, Ascaso i Gregorio Jover Cortés, ensajèron, sens succès, d'assassinar lo rei d'Espanha Alfons XIII e foguèron emprisonats en França durant 6 meses.

En 1931, tornèt a Barcelona e integrèt la Federacion Anarquista Iberica de la CNT-FAI – en lucha ame la Segonda Republica – e participèt a las insurreccions de 1932 e 1933.

Son activitat dins la Guèrra Civila espanhola

Quand la Guèrra Civila esclafèt en 1936 foguèt un das principals protagonistes das succèses revolucionaris de julhet, formant part dal grup Nosotros (successor de Los Solidarios) a la direccion de la defensa de la vila de Barcelona, en la quala moriguèt son companhon d'una vida Francisco Ascaso, d'un tir provenent de las fòrças faissistas.

Lo 20 de julhet, lo soslèvament desfait a Barcelona et la CNT controllant la situacion, sobretot après s'aver apoderat de las armas de la caserna de Sant Andreu de Palomar, sos principals dirigents tenguèron una prumièira entrevista ame lo president de la Generalitat de Catalonha, Lluís Companys. Dins una segonda amassada, après l'amassada plenièira de las federacions localas de la CNT, Durruti, conjuntament ame d'autres dirigents de la CNT, prepausèt d'integrar lo Comitat Central de las Milicias Antifaissistas de Catalonha, e foguèt acceptat per las autras organisacions. Aqueste comitat, format de libertaris, republicans e marxistas, venguèt lo veritable poder en Catalonha, la Generalitat ratificant posteriorament ço que decidiá.

Durruti, fatigat de las disputas internas e desgostat dal Comitat de las Milicias Antifaissistas, (dont èra cap dal departament de transports) decidiguèt de passar al front, de començar per la liberacion de Saragossa das franquistas, qu'èra, après Barcelona, un autre grand nucli urban anarquista. Formèt pèi la celebra colomna Durruti, que prenguèt la rota de Saragossa ame de pocas resèrvas d'armas et d'artilheria, a causa de las qualas se deguèt limitar a prendre los vilatges per ont passava. En aquestes, los païsans se trobavan libres de far la revolucion : los grands proprietaris èron expropriats de lors tèrras, qu'èron collectivisadas. Òm i aboliá la proprietat privada e òm instaurava lo communisme libertari. En novembre d'aquel an, Durruti marchèt sus Madrid ame sa colomna per contenir l'ofensiva de las tropas putschistas. (Batalha de Madrid)

La mòrt

Mentre que se trobava a proximitat de la ciutat universitària de Madrid, (ocupada pels putschistes) foguèt mortelament nafrat per un tir dont la provenença es pas brica clara. I a diversas ipòtesis sus l'origina de la bala que le tuèt. L'oficiala, difusada l'endema, assegurava qu'un tir provenent d'un otèl ocupat pels faissistas sus la plaça de la Moncloa – situada a pres d'un quilomètre de distança – auriá tocat Durruti a la potrina.

D'autras versions, pasmens, coma las de Joan Garcia Oliver, Jaume Miravitlles o de son menaire Climent Cuyás, afirmon que lo tir partiguèt accidentalament, en davalant de la veitura, de sa pròpria arma, apelado naranjero. (version espanhola de la mitralheta Schmeisser MP28 II, a la quala mancava lo mecanisme de securitat e que podiá tirar a causa d'un simple còp de la culassa contra lo sòl) Aqueste fait auriá estat amagat al public a fin de deteriorar pas l'image eroïca dal capmèstre. Joan Garcia Oliver tot parièr, companhon de Durruti dempèi los temps de Los Solidarios et qui acompanhava Durruti al front de Madrid e tornèt ame lo cadavre a Barcelona, explica en son libre autobiografic El eco de los pasos que creguèt pas jamai a la version accidentala, perque Durruti utilisèt pas jamai un naranjero mès un pistolet (de fait Durruti apareis pas jamai ame aquesta arma sus las fotografias), tot en remembrant que Durruti se fasiá acompanhar en permanéncia per un fotografe e un medecin. Segon Abel Paz, anarquista e biografe de Durruti, la bala ie dintrèt per darrièr, ço que rend dificil, ditz, per plan perilhóses que siaguen los naranjeros, de sosténer la teoria de l'accident.

Una autra ipotèsi de la causa dal tir senhala la possibilitat que soèsa mort en ensajant de contenir una debadanda de sos òmes dins un moment de panica, coma l'afirmava per exemple Antoni Rovira I Virgili, reportat per l'istorian Ferran Soldevila dins sos memòris. D'autras conjecturas suggerisson que poguèt èsser assassinat per d'agents estalinistas o ben, memes, per d'anarquistas rivals.

Durruti dins la literatura e lo cinemà

Buenaventura Durruti es una de las grandas referéncias de l'anarquisme internacional. Existís una abondanta literatura sus sa figura, un das trabalhs los mait significatius estant l'obra dal militant e estudiant de l'anarquisme Abel Paz, Durruti en la revolución española (Madrid, Fundación Anselmo Lorenzo, 1996), ame un estudi de J. L. Gutiérrez Molina. Las prumièiras edicions dal libre en catalan e en espanhol foguèron publicadas en 1978 sost lo titol Durruti: el proletariat en armes, encara que diversas traduccions ne'n aguèsson dejà estat publicadas, la prumièira en francés en 1972. Lo libre es dividit en quatre partidas, lo rebel (1896-1931), lo militant (1931-1936), lo revolucionari (19 de julhet a 20 de novembre 1936) e un epilògue sus las mòrts de Durruti.

En 1999 sortiguèt un film anomenat Buenaventura Durruti, anarquista, que seguís las repeticions de la companhia teatrala Els Joglars sus los darrièrs jorns de la figura de Durruti.