Australopithecus boisei
Australopthecus boisei qu'ei un ominid fossil que demorèc en Africa orientau entre hè 2,4 e 1,2 milions d'annades, pendant eth Pliocèn e eth Pleistocèn inferior. De prumèr siguec aperat Zinjanthropus boisei e dempús Australopithecus boisei. Aué ei soent inclús en eth genre Paranthropus deth quau ei eth mès gran representant. Totun, qu'era discussion sus eth lòc filogenetic qu'encara es pas barrat.
Descorbiments
modificarDescorbert pera antropològa Mary Leakey en junhsega 1959 ena Gòrgas d'Olduvai (Tanzania), eth cran O45, aperat er òme que trincava fruits secs a caracteristicas desparières des Australopithecus gracils e eth cran ei de hè 1,75 milions d'ans. Mary e eth sòn òme, Louis Leakey, aperaren er especimèn coma Zinjanthropus boisei; boisei entà aunorar Charles Boise, eth mecènes d'aguesta equipa d'antropològs; zing qu'ei ua anciana paraula entà aperar Africa orientala e anthropos que vò díder òme en grec [1] [2]. Paranthropus boisei aguèc ua gran importància quan Richard Leakey, eth hilh des dus antropològs, estimèc qu'avie sigut era prumèra espècie d'ominid qu'avie utilizat utís de pèira.
KNM-ER 406
modificar.svg)
Un aute cran, damb eth nòm de KNM-ER 406 siguec descorbert en 1969 per Richard Leakey e Mwongela Mutua, en Koobi Foora, prèp deth lac Turkana, en Kenya. Aguest cran se pensa qu'ère d'un individú adult damb 510 cm3 de capacitat craneana. A entre 1,7 e 1,85 milions d'annades.
Autes fossils
modificarEn 1993 A. Amzaye trapèc fossils de Parnthropus boisei en Konso (Etiopia). Eth troç de cran s'apera KGAIO-525 e a ua edat d'aperaquí uns 1,4 milions d'annades. Ei eth mès gran especimèn de cran de Paranthropus boisei jamès descorbert. Qu'ei era soleta despulha d'aguesta espècie trapada en Etiopia pr'amor que totes es autes sigueren trapades en Africa orientau. Er especimèn mès ancian de P. boisei (L 74a-21) siguec trapat en Omo (Etiopia) e a ua edat de 2,3 milions d'annades. Es especimèns mès joens des Gorges d'Olduvai an 1,2 milions d'annades.
Morfologia e teories
modificarEth volum deth cerveth ei petit: de 500 a 550 cm3 [3] e non guaire mès gran qu'eth d'un Australopithecus afarensis o Australopithecus africanus. Era cara qu'ei plana e eth cran especializat entà nhacar. Es gorilles moderns tanben an aguestes caracteristiques, sustot ua cresta sagitau sus eth cran en es mascles. Es mascles d'A. boisei pesaven 55 kg e hèien 1,50 m. Es hemelhes 30 kg e 1,20 m. Ei un des dimorfismes sexuals mès importants d'ominid [4].
Es dents èren hòrtes (sustot es molars - e de 3 a 4 còps mès grani qu'es des òmes moderni - e es premolars, e d'aciu sòn nom de "trincador de fruits secs). Açò vòl díder qu'avie ua adaptacion a nhacar aliments coriacèus coma es tuberculs de tèrra, grani e nous e probablaments tanben huelhes. Dus estudis sus er esmalt des dents contradissen aguesta teoria: en 2005 un estudi sus era abséncia de microrèstes hèc en ua caracteristica d'alimentacion non coriacèa ( e non coma Paranthropus robustes qu'òc que n'i a [5].
En 2011 ua analisi isotopica damb carboni suggerisguèc qu'era alimentacion ère hèta damb plantes arriques en C$ (graminees, carex, eca) [6]. Aguest ei un exemple de fenomèn aperat "era paradoxa de Liem" que vòl díder qu'era morfologia adaptativa e era ecologia d'ua espècie non son tostemp amassades (era morfologia trofica des sues dents non ei adaptada as aliments coriacèus, mès arrics en nutrients mès as hònts d'aliments qu'es poden trapar mès soent [7]. P. boisei demorava en prades seques de savanna e en territòris damb arbres.
Nat utís en pèira siguec trapat damb P. bisei. Aquerò qu'ère desparièr deth pensament de R. Leakey. Era aparicion d'industries litiques hè 2,6 milions d'annades ei ua caracteristica des prumèrs Homo habilis mès arren barra era pòrta ara inclusion des paranthropus e es utís de pèira.
Richard Leakey pensèc qu'era espècie ère un ancessor directe d'HOMO sapiens mès ua analisi mès recenta plaça P. boisei en ua linha desseparada deth genre Homo es probablaments siguec un camin evolutiu barrat.
Referéncies
modificar- ↑ (en) L. S. B. Leakey, « A new fossil skull from Olduvai », Nature, vol. 184, 1959, p. 491-493 (DOI 10.1038/184491a0).
- ↑ (en) L. S. B. Leakey, « The newest link in Human evolution: the discovery by L. S. B. Leakey of Zinjanthropus boisei », Current Anthropology, vol. 1, no 1, 1960, p. 76-77 (DOI 10.2307/2739676, JSTOR 2739676).
- ↑ (en) Bernard Wood, Wiley-Blackwell Encyclopedia of Human Evolution, Wiley-Blackwell, 2013 (ISBN 9781118650998, DOI 10.1002/9781444342499).
- ↑ (en) « KNM-ER 406 » [archive], sur Smithsonian National Museum of Natural History [archive] (consulté le 22 décembre 2014).
- ↑ (en) « KNM-ER 406 » [archive], sur Smithsonian National Museum of Natural History [archive] (consulté le 22 décembre 2014).
- ↑ (en) Thure E. Cerling et coll, « Diet of Paranthropus boisei in the early Pleistocene of East Africa », PNAS, 2 mai 2011 (DOI 10.1073/pnas.1104627108)
- ↑ (en) K. F Liem, « Adaptive significance of intraspecific and interspecific differences in the feeding repertoires of cichlid fishes », American Zoologist, no 20, 1980, p. 295-314