Via Baltica
La Via Baltica o Cadena Baltica (en estonian Balti kett, en leton Baltijas ceļš e en lituanian Baltijos kelias) es lo nom que se donèt a una cadena umana qu'anava dempuèi la capitala lituaniana Vilnius a la capitala d'Estonia Tallinn en passar per Riga (valent a dire que formava 560 km en total) per exigir l'independéncia dels Païses baltics lo 23 d'agost de 1989. Entre 1,5 e 2 milions de personas (sus aperaquí 7 milions d'abitants totals de totas tres republicas) participèron a aqueste eveniment que generèt un enduriment de l'actitud del govèrn rus cap a las republicas sovieticas. La causida de la data se deguèt a la celebracion del cinquantenari del Pacte Nazi-Sovietic.
Genèsi de la Via Baltica modificar
L'arribada de Mikhaïl Gorbachov en 1985 al poder signifiquèt un cambiament considerable dins l'Union sovietica. Comencèron de politicas de dobertura e de democratizacion sonadas glàsnost e perestroika. Aquesta aumentacion de libertat menèt a un afrontament intèrn de cap a la dominacion sovietica. La confrontacion politica prenguèt de proporcions mai importantas dins los Païses baltics (annexats en 1940) qu'èran estat someses a una politica de russificacion e de colonizacion de la populacion.
Lo 23 d'agost de 1989, gràcias a l'organizacion mesa en plaça pels movements nacionals dels tres païses baltics, lo Front Popular d'Estònia (Rahvarinne), lo Front Popular de Letònia (Tautas fronte) e lo Movement Reformador de Lituània (Sąjūdis), se metèt en plaça la cadena umana que capitèt d'unir gaireben dos milions d'estonians, letons e de lituans. Aqueles se tenguèron totes per la man durant 15 minutas (fins a 19h, ora locala) e formèron una cadena ininterrompuda de 600 km de long que traversava totes tres païses baltics. Aital s'exprimiguèt clarament la volontat populara d'aqueles pòbles de condemnar lo passat e de mostrar sa volontat de cambiament pel futur.
El 2009, l'UNESCO decidiguèt d'inclure lo material documentari a prepaus d'aquel eveniment dins lo Programa Memòria del Mond.
Aqueste eveniment foguèt la basa d'inspiracion de la Via Catalana que se debanèt l'11 de setembre de 2013 dins l'ensems dels Païses Catalans e mai a l'estrangièr.