Tèrranòva
Tèrranòva [1](var Tèrranuòva, Tèrranava; en anglés : Newfoundland ; en micmac: Taqamkuk ; en gaelic escocés : Talamh en Eisc) es una illa de l'oèst de l'Ocean Atlantic, situada davant las còstas del nord-èst de l'America del Nòrd. Fa partit del territòri de la província canadenca de Tèrranòva e Labrador ; la capitala de la província, Saint-Jean, se trapa sus l'extremitat èst de l'illa, lo punt pus oriental de l'America del Nòrd. Lo territòri venguèt província canadenca en 1949.
L'estrech de Belle Isle la separa de la peninsula de Labrador. A una superfícia de 111 390 km2. La majoritat de la populacion se concentra dins la peninsula d'Avalon. Lo Cap Spear de Tèrranòva es lo punt mai a l'èst de Canadà e de tota l'America del Nòrd.
Istòria
modificarDins L'Anse aux Meadows (al nòrd de l'illa) i a de rèstas arqueologicas d'un possible establiment viking. Benlèu correspondon a la Vinland («Tèrra del Vin») citada per la Saga de Leif Eriksson.
Abans la colonizacion europèa èra poblada d’amerindians (micmacs e innos) emai, al Nòrd, d'inuits.
Foguèt nomenada Terra Nova per l'italian Giovanni Caboto en 1497.
Primièr partejada entre Anglatèrra (colonia de Tèrranòva) e França (colonia de Plasença), foguèt reünificada jos la dominacion anglesa al començament del s. XVIII (levat Sant Pèire e Miquelon que demorèron francés). Colonia de la corona britanica, amb lo litoral nord-oriental de Labrador, aguèt un govèrn local a partir de 1854. Venguèt en 1907 un domini de la corona, e participèt aital a las doas guèrras mondialas.
Foguèt unida a Canadà en 1949 jol nom de província de Tèrranòva. En 2001, la província prenguèt oficialament lo nom de Tèrranòva e Labrador. La capitala provinciala, St. John's es situada al sud-èst de l'illa.
Referéncias
modificarBibliografia
modificar- Prowse, D.W. 2002. A History of Newfoundland. Boulder Publications, Portugal Cove, Newfoundland.
- Neary, Peter. 1996. Newfoundland in the North Atlantic world, 1929-1949. McGill-Queen's University Press, Montreal, Quebec.
- Gibbons, Henry K. 1997. The Myth and Mystery of John Cabot: The Discoverer of North America, Marten Cat Publishers, Port Aux Basques, Newfoundland.
- Harris, Michael. 1992. Rare Ambition: The Crosbies of Newfoundland. Penguin. ISBN 0-14-023220-6
- Vintage literature
- Charles Pedley, History of Newfoundland, (London, 1863)
- Philip Tocque, Newfoundland as it Was and Is, (London, 1878)
- Joseph Hatton and Moses Harvey, Newfoundland: Its History and Present Condition, (Lonson, 1883)
- Arnold Kennedy, Sport and Adventure in Newfoundland and West Indies, (London, 1885)
- D. W. Prowse, History of Newfoundland, (second edition, London, 1897)
- Moses Harvey, Newfoundland, England's Oldest Colony, (London, 1897)
- F. E. Smith, The Story of Newfoundland, (London, 1901)
- Beckles Wilson, The Truth About Newfoundland, The Tenth Island, (second edition, London, 1901)
- J. P. Howley, Mineral Resources of Newfoundland, (St. John's, 1909)
- P. T. McGrath, Newfound in 1911, (London, 1911)
- Kevin Major, As Near To Heaven by Sea, (Toronto, 2001)
- John Gimlette, Theatre of Fish, (Hutchinson, London, 2005). ISBN 0-09-179519-2