Surf de nèu

Lo surf de nèu, en anglés, e snowboarding, e tanben fòrça utilizat snowbord (qu'es de fach la taula), es un espòrt per que s'utiliza una taula de nèu e que que se realizar sus l'espaci de l'esquí alpin. Tanben se pòt practicar fòra de las pistas coma en pistas especializadas ont se tròban de baranas, tubes, entre d'autras, per poder far de sauts e movements mai complicats.

Saut en surf de nèu

Istòria

Las primièras mòstras de surf de nèu se faguèron al començament  dels ans 1910, quand las gents volgavan fixar sos pès sus una taula de fusta contraplacada mejans de còrdas de pesca e de retnas de cavals per poder davalar los penjals del monts nevats.

Lo surf de nèu modèrne comencèt en 1965 quand Sherman Poppen, un enginhaire de Muskegon, Michigan, inventèt una joguina per sas filhas en jonhent dos esquís e los ligant a una còrda que devián se manténer sus la taula. Lo nomenèt "snurfer" (una combinacion de nèu e surf) e foguèt tan popular que Sherman Poppen vendèt la licéncia a una entrepresa, Brunswick Corporation, que vendent près d'un milion de "snurfers" pendent lo decenni seguent, mai d'un mièg milion sonque en 1966.

Al començament del decenni de 1970, Poppen organizar de competicions de snurfing a l'estacion d'esquí de Michigan que faguèt fòrça afogats de tot lo país. Un d'eles foguèt Tom Sims, un afogat del skateboarding, que fabriquèt un surf de nèu a l'escòla pendent son percors a l'ochen gra en Haddonfield, Nòva Jersei, en 1960. Son idèa èra de cobrir la partoda superiora d'un tròç de fusta e de fixar una sisa de alumini sus la partida inferiora que, mai tard, a la mitat dels ans 1970 produsiguèt e comercializèt. Mentretant, Dimitrije Milovich, un afogat de surf qu'utilizava los platèls de la cafeteria de l'universitat per limpar sus la nèu, bastiguèt una taula de surf de nèu nomenada "Winterstick" inspirada en las taulas de surf convencional. Divèrses articles sus las taulas Winterstick dins de revistas importantas del país ajudèron far la publicitat d'aqueste espòrt tan jove.

Lo 1977, Jake Burton Carpenter, un jove de Vermont que, dempuèi los 14 ans, practicava lo snurfing, impressionèt totes los espectators d'una competicion de snurfing e Michigan amb las fixacions qu'el meteis s'èra fabricat per fixar sos pès sus la taula. Ongan, Jake Burton fondèt Burton Snowboards a Londonderry, Vermont. Las taulas de surf de nèu èran fachas de taulas de fusta flexiblas e amb de fixacions d'esquí nautic. Al començament, fòrça paucas personas crompèron sas taulas, mas, amb lo temps Burton se venguèt en la màger entrepresa de surf de nèu del mond.

Las primièras competicions en correguda donant de prèmis en argent foguèron lo Campionat Nacional de Snurfing, se debanant al Pargue Estatal de Muskegon, en Michigan. Jake Burton volguava participar amb una taula de las seunas e unes participants protestèron, que consideravan qu'èra pas una taula de snurfer, pasmens, d'autres participants plaidegèron perque Jake Burton poguèsse participar amb sa taula de surf de nèu. La solucion foguèt la creacion d'un autre "Open" o division que Jake Burton ganhèt en èsser l'unic participant. Aquela, es considerada coma la primièra competicion de surf de nèu e amb prèmi d'argent.

Lo surf de nèu se faguèt venguèt sempre mai al vam a la fin del decenni de 1970 e 1980, los precursors coma Dimitrije Milovich, Jake Burton, Tom Sims e Chuck Barfoot (fondator de GNU Snowboard) arribèron amb de dessenhs, mecanismes e equipaments novèls que, pauc a pauc s'espandiguèron pel mond del surf de nèu e que coneissèm fin ara.

La primièra Correguda Nacionala de Snowboard dels EUA se debanèt en 1982 a Suicide Six, Vermont.

Lo primièr Campionat Mondial de Halfpipe se debanèt en 1983 a Soda Springs, Califòrnia.

La primièra Copa del Mond se debanèt en 1850 a Còsta Rica e als Estats Units

En 1990 se fondèt la Federacion Internacionala e Snowboard (ESF) per regular las competicions de biais universal. Mai, l'Associacion de Snowboard dels EUA (USASA) regula e organiza de competicions de surf de nèu fins ara. Uèi, los eveniments de surf de nèu de naut nivèl coma los X Games d'ivèrn, lo Air & Style, VOS Open, Jòcs Olimpics, entre d'autres, son mostrats e seguits mondialment. D'en primièr, las estacions d'esquí s'adoptèron al surf de nèu de biais mai lent que lo public. Amb lo temps, se creèt una confrontacion entre esquiaires e snowboarders. Al començament fòrça estacions d'esquí denegavan l'accès als snowboarders, puèi, lors demandavan un nivèl minim abans d'utilizar las installacions de pujada, que, se pensava alara que los snowboarders novicis levavan de las pistas nèu, es a dire, se'n portavan tota la nèu e daissavan las pistas dins marrit estat. En 1985 solament 7% de las estacions d'esquí dels Estats Units, e lo mèsme en Euròpa, permetiá l'accès als practicants de surf de nèu. Mai tard, amb lo progrès de la tecnica e de l'equipament, pauc a pauc lo snowboard foguèt mai acceptat. En 1990, la granda majoritat de las estacions d'esquí aviá de pistas separadas pel snowboarding. A l'ora d'ara, 97% de totas las estacions d'esquí als EUA e en Euròpa aculhisson lo snowboarding e an de zònas especificas pel freestyle.

Modalitats

Existís un tipe de taula adaptat a las caracteristicas de cada modalitat.

• Estil liure o freestyle: se focaliza sus la realizacion de virolets nomenats en anglés tricks. Per aquestas caracteristicas s'utilizan de taulas fòrça mai flexibles e facilas de menar.
• Freeride: Es la practica del surf de nèu dins de luòcs extrèmas, fòra de pistas. Las taulas son mai regdes per aumentar lo contraròtle sus la taula.
• Correguda: consistís a davalar al mai rapidament possible per las pistas.
• Boardercross es un tipe de correguda ont los snowboarders participan totes als mèsme temps sus la mèsma pista de relièu ondulat (viradas, sauts, etc.).
• Splitboard: taula de surf de nèu talhada per la mitat dins lo sens longitudinal, que se transforma en esquís e que se pòt equipar en de pèls de fòca, permeten de caminar sus la nèu e pujar. Al moment de la davalada, se jonhon las doas mitats e la splitboard se transforma en una planxa de surf de nèu.

Bibliografia

 Extreme Snowboarding (en anglés), 2004. ISBN 0778716724.