Rambaud de Vaqueiràs

Rambaud o Rimbaud de Vaqueiràs (Rambaud^[1] o Rimbaud de Vaqueiras^[2] en nòrma mistralenca; Ra(i)mbaut de Vaqueiras en occitan ancian; fl. 1180-1207^[2]) foguèt un trobador occitan de Provença qu'espeliguèt a la fin dau sègle XII e a la debuta dau sègle XIII. Èra tanben cavalier e visquèt una granda partida de sa vida en Itàlia au servici de Bonifaci I de Montferrat. Per aquesta rason, participèt a la 4na crosada guidada per aqueu darrier.

Segon Frederic Mistral, Rambaud "balhèt lo nom Bel Cavayers ("bèl cavalhèr"^[3]) a sa dama, Beatritz de Montferrat, perque, se diguèt, manejava adrechament l'espasa."^[4]

Una de sas cançons, Kalenda maia, nos es pervenguda fins au temps presents amb sa musica e es una deis composicions musicalas mai famosas dau còrpus trobadorenc.

Son sejorn en Itàlia se fa ressentir dins sa Domna, tant vos ai preiada ont la votz poetica de lenga provençala de Rambaud e devisa amb una dòna qu'arrespón en genovés, çò que fa d'aqueu tèxte de la fin dau sègle XII, un exemple ancian d'una lenga populara italiana en literatura.

En despièch d'èsser provençau, Rambaud de Vaqueiràs es d'una certa importància dins l'istòria deis letras gasconas, a causa de sa cançon Eras quan vey verdeyar ont cinc estròfas son escrichas en de lengas diferentas: en provençau, puèi en italian, en francés, en gascon e, fin finala, en galègoportugués. Pèire Bèc soslinha qu'es una deis primièras mencions literàrias dau gascon activament separat de la rèsta de l'occitan.

En gascon, Rambaud de Vaqueiràs canta :

Dauna, io mi rent a bos,

coar sotz la mes bon'e bera

q'anc fos, e gaillard'e pros,

ab que no·m hossetz tan hera.

Mout abetz beras haisos

e color hresc'e noera.

Boste son, e si·bs agos

no· destrengora hiera.