Pèsta antonina
La Pèsta antonina es una epidemia que toquèt l'Empèri Roman entre 165 e 190 durant lei rèines de Marc Aurèli (161-180) e de Commòde (180-192). Relativament ben document per una epidemia antica, foguèt probablament causada per la variòla mai d'autreis ipotèsis evòcan una forma grèva de varicèla ò lo senepion. Entraïnèt probablament la mòrt de 5 a 15 milions de personas au sen de l'Empèri sus una populacion estimada a 64 milions d'abitants en 166. En causa d'aquela mortalitat importanta, es de còps avançada coma un dei factors explicant lo declin de la poissança romana au sègle seguent.