Nitrat de sòdi

Lo nitrat de sòdi es un còrs quimic compausat ionic incolor e anidre, contenent l'anion nitrat e lo cation sòdi, caracterizat per la formula NaNO₃. Correspond al mineral natural de malhum romboedric e trigonal, la nitronatrita.

Pendent lo sègle XIX e al començament del XX èra una matèria primièra fondamentala per l'industria quimica europèa, que siá per la sintèsi de l'acid nitric e derivats tecnics, per exemple los engrais nitratats o compausat de basa de l'industria d'armaments e dels explosius. Son ròtle màger per l'industria d'armament europèu permet d'explicar per exemple lo enjòcs de la guèrra del saunitre, subretot lo contraròtle d'aquela font minarala dins les contradas veisinas del desèrt d'Atacama en America del Sud.

Se local pas confondre amb lo nitre dels mineralogistas o lo salpètre dels ancians quimistas que correspond al nitrat de potassi, utilizat per realizar la polvera negra o polvera de canon.

Proprietats fisicoquimicas

S'agís mai sovent d'una polvera incolora a blanca, de densitat 2,257 que fond 308 °C. Lo liquid obtengut bolhís e se descompausa a 380 °C.

Lo nitrat de sòdi es fòrça soluble dins l'amoniac liquid e l'idrazina. Es tanben soluble dins l'aiga, a nautor de 912 g⋅l^-1 a 25 °C.

Solubilitat aquosa

La solubilitat per 100 g d'aiga pura créis amb lo factor temperatura, passa de 73 g a 0 °C, a 180 g a 100 °C. Es tanben un apuc soluble dins l'alcoòl à 95 % e lo gliceròl.

Es un pau leugièrament soluble dins la piridina e insoluble dins l'aceton.

Utilizacion coma aditiu alimentari

Jol numèro E251, lo nitrat de sòdi es utilizat coma aditiu alimentari (conservator) dins de viandas (polalha o carnsaladas). Se lo cal pas confondre amb lo nitrit de sòdi, tanben utilizat per conservacion de la vianda, que pòrta lo numèro E250.

Utilizacion per la purificacion de l'aur

Lo nitrat de sòdi es utilizat entre autres per reciclar l'aur dels compausants electronics o de las poscas de  joielariás. Se pòt utilizar coma substitut en polvera de l'acid nitric per far l'aiga règia.

La seguida de las reaccions quimicas de l'extraccion de l'aur utilisant lo nitrat de sòdi compren una neutralizacion de l'acid (sovent amb d'urèa), puèi la precipitacion de l'aur jos forma de fanga (sovent amb de meta bisulfit de sòdi). La fanga es enseguia fonduda e ven d'aur metallic.

Salpètre de Chile

Fòrça jaces contenent fins a 25 % de nitrat de sòdi foguèron expleitats al Chile, dins lo desèrt d'Atacama de 1820 fins a Primièra Guèrra mondiala. Aquel jaç èra la font màger d'engrais azotat fins a la realizacion del procés Haber per Fritz Haber e Carl Bosch per la sintèsi de l'ammoniac dempuèi l'azòt atmosferic.

Lo vam de la quimia dels gases, subretot la sintèsi de l'amoniac, faguèt aquel matèria primièra en partida obsolèta dempuèi los ans 1920.