Mariano Moreno
Mariano Moreno (Buenos Aires, lo 23 de seteme de 1778 - Mar Grana, lo 4 de març de 1811) que ho un avocat, intellectuau e òmi politic argentin deu temps de la Revolucion de Mai. Que ho secretari de la Purmera Junta e atau que fondè la Bibliotèca Nacionau Argentina e un jornau oficiau La Gazeta de Buenos Ayres.
Qu'estudiè a l'Universitat de Chuquisaca on aprengó lo francés e l'anglés çò qui'u permetó d'informà's sus los escrits de las Lutz e mei que mei sus Jean-Jacques Rousseau qui's tradusè lo son Contracte Sociau. Com avocat que prengó posicions progressistas en favor deus indians praubes e en favor de Martín de Álzaga.
Que's considèra l'autor de Representación de los Hacendados un manifèst en favor deu libre comèrci enter las colonias e la rèsta deu monde.
A despart de las soas idèas e de las soas iniciativas determinantas entau país en construccion, çò qui marquè tanben lo percors de Moreno que ho la rivalitat e l'ostilitat de cap a e de Cornelio Saavedra entau quau e a qui e domandè de signar un Decret de Supression d'Aunors (qu'èra ua reaccion a ua serada enter Saavedra on oficièrs des sons amics eth avèvan hicada ua coroa de sucre suu cap en lo bèth nomar Rei). Fin finau Saavedra que vençó politicament, Mariano que voló demissionar (çò qui ho arrefusat) puish que demandè d'estar lo representant de la Junta en Euròpa, çò qui'u ho autrejat. Emposoat per un medicament durant lo viatge (circonstàncias a l'origina d'ua controvèrsia istorica) que lo son còs que ho getat dehens ua banèra e dens las aigas au cap d'ua seria de salvas d'aunor.
La rivalitat enter Moreno e Saavedra qu'ei estada l'enjòc de transposicions (progressista contre conservator, preünitari contre prefederau) qui son sonque analisi e jutjaments posteriors ; enter ambs, i avó mei que mei oposicion de personas e de foncions. Los detractors de Moreno qu'emplegan quitament a còp l'adjectiu de jacobin, çò qui ei de segur un abús.
Mort en 1811 que conegó e qu'acompanhè l'independéncia deu son país mes que's morí abans la declaracion d'independéncia (de 1816).
