La lavanda es un aubret dicotiledonèu de la familha dei Lamiacèas e dau genre Lavandula, de flors lo pus sovent mauvas o violetas dispausadas en espigas, coma la majoritat deis espècias, fòrça nolentas; s'utilizan largament dins totei lei brancas de la perfumariá. Vènon subretot sus lei sòus calcaris secs e solelhós, a l'excepcion de L. stoechas, que preferís lei sòus siliciós.

Totei lei lavandas son de plantas mellifèras, fòrça recercadas per leis abelhas.

La lavanda es un dei simbòls de l'agricultura sus lei Planas de Valençòla, onte se fa una gròssa produccion de lavandin e d'espic per l'òli essenciau e lo sabon de Marselha.

Lo lavandin modificar

 
Lavandiera sus lei Planas de Valençòla

Lavandula intermedia, o lavandin, ibrid naturau entre L. angustifolia (espic) e L. latifolia (badafa). Es la tresena dei lavandas provençalas. Descobèrt un pauc per azard, es cultivat despuei leis annadas 1930. Lo lavandin es uèi l'espècia pus cultivada, que sa flor es mai productritz en òli essenciau que l'espic. Pasmens, son esséncia es de mendre qualitat per l'odor, e s'utiliza dins la perfumariá industriala. S'estima a 17 000 ha lei superfícias cultivadas en lavandins.

Origina geografica modificar

Au començament lei lavandas brotavan solament en Provença e dins lo Bacin Mediterranèu, puei la cultura s’es espandida en Euròpa de l’Èst (Bulgaria, Russia, Ucraïna…) e mai en Tasmania o encara en Canadà onte de plants mutats pòdon uei resistir au gèl.
Leis espics (Lavandula angustifolia) (lavandas «veraias») vènon a una altitud de 500 a 1700 m sus leis adrechs dei còlas. La qualitat dei lavandas es reputada aumentar amb l’altitud.
Pasmens, la badafa (Lavandula latifolia) (dicha tanbèn espiguet o estamós) es recoltada dins lo Bacin Mediterranèu entre 0 e 600 m d’altitud.
Lei lavandas dau grop stoechas vènon sus tot l'entorn, especialament en Andalosia e dins lo Sud de Portugau.
Lei lavandins (Lavandula intermedia) son lei lavandas pus cultivadas (de 800 à 1000 t d’esséncia per an) e pus espandidas que resistisson mai. Vènon espontaneament dins lo Sud de França. Pasmens s'obsèrva un deperiment dei lavandins Abriau e Sumian que son en via de desaparicion.