Hyoscyamus niger
Jusquiama negra
| Règne | Plantae |
|---|---|
| Division | Magnoliophyta |
| Classa | Magnoliopsida |
| Òrdre | Solanales |
| Familha | Solanaceae |
| Genre | Hyoscyamus |
| Òrdre | Solanales |
|---|---|
| Familha | Solanaceae |
La jusquiama negra o èrba del caissal[1](Hyoscyamus niger) es una planta erbacèa de la familha de las Solanacèas, originària d'Eurasia. Es una planta toxica, rica en alcaloïdes tropanics (iosciamina, escopolamina e atropina). Coneguda, amb l'estramòni e la bèladòna, coma « Solanacèa parasimpatolitica oficinala », la jusquiama negra es inscricha a la Farmacopèa europèa[2].
Descripcion modificar
La jusquiama negra[3] es une planta annala o bisannala segon la varietat, d'odor desagradabla e de pès glanduloses pegants. La tija velosa e viscosa es simpla per la varietat annua e ramificada per la varietat biennis.
Fòrça fuèlhas son mòlas e doças al tocar, las basalas petioladas e a vegada en roseta, las superioras sessilas o abraçantas. Son ovalas-oblongas, sinuadas-lobadas-pennatifidas, de lòbes inegals triangulars e a apèx agut.
L'inflorescéncia es una cima unipara elicoïda. La flor es mai sovent sessila, de coròlla tubulada, campanulada (2-3 cm), terminada per cinc largs lòbes redonds. Lo calici es verd, de 10-15 mm, tubulat de 5 dents. La coròla es actinomòrfa mas amb una sòudadura leugièrament mendre als dos petals inferiors, jaune palle, amb una gòrja e de nervaduras porpras o violetas. Las 5 estaminas passan un pauc la gòrja. La florason se debana de mai a setembre.
Lo fruch es una pixida conflada a la basa e encastrada dins lo calici persistent, durcit e amb dents espinosas. Las granas son jaune brun, discoïdas, d'1 mm.
Istòria modificar
Los tèxtes mai ancians del mond al respècte de la farmacopèa son aqueles de la Mesopotamia e de l'Egipte. Las tauletas d'argila de Sumer fan mencion de l'utilizacion de la jusquiama coma allucinogèn[4]. Lo papir Ebers, un papir medical escrich a Tèbas vèrs 1600 AbC, menciona tanben la jusquiama[5] dins de centenas d'autres drògas (òpi, sene, ricin etc.).
Se trapèt en Escandinàvia dins una tomba datant de l'Edat del Bronze una bièrra aromatizada amb de plantas (nèrta, ulmària, etc.), coma la jusquiama negra. Segur que la jusquiama dintrava dins la composicion d'unas bièrras, ont decuplava los efièchs de l'embriaguesa alcolica.
Mai tard, los Grècs utilizavan tanben las proprietats delirogènas de la jusquiama per provocar d'estransis divinatòrias. « Atal, a Dèlfes, la pitia, donava sos oracles al nom d'Apollon, auriá, abans de procedir a tota divinacion, consomit un idromèl a base de mèl e de plantas toxicas de fèble quantitat, la jusquiama essent la màger; la pithia profechava mai del fum de las granas d'aquela Solanacèa per s'embrigar e profetizar »[6].
Pertot pel mond la pensada magica a costejava la pensada racionala mas en Grècia benlèu mai d'endacòm mai los pensaires soscan sus l'art de pensar plan e sus la necessitat de piejar lor argumentacion sus l'observacion, coma l'istòria de medecina grèga o mòstra fòrça.
Lo mètge grèc del Sègle I, Dioscorid, dins son tractat De Materia Medica[7],[8] sus las plantas medicinalas, consacra un capítol a la Hyoscyamo (en grèc Υοςχυάμον) qu'es identificat a una jusquiama. Lo chuc e e las granas son emplegada coma antalgic dins lo mal de las aurelhas o de la matritz. Una decoccion de la raiç dins de vinagre es bona en banh de boca contra los mals de dents. Las granas son preconizadas tanben dins las inflamacions dels uèis e dels pés. Dioscorid avertís pasmens contra de tipe de jusquiama que pòdon provocar « lo sòm e de deliris ».
A la meteissa epòca, l'enciclopedista roman Plini lo Vièlh, indica que l'hyoscyamus e la belladonna son capables de dilatar las pupillas.
Malgrat aquel avís de Plini o a causa d'aquela, la jusquiama demorèt longtemps una medicacion fòrça agradada contra diferents mals. Aquelas proprietats antalgicas foguèron alara emplegada fins a l'epòca modèrna. En Euròpa, se trapa a partir del sègle IX dins la literatura medicala la descripcion de narcòsi per inalacion d'una esponga esoporifica (spongia soporifera). Una seria de recèptas anant dels sègles IX a XVI e venet de diferents païses nos parvenguèt. Mai sovent de trapan dins de manuals de cirurgia o dins d'antidotaris[9]. La mai anciana coneguda es aquela de l'Antidotari de Bamberg, Sigerist; conten d'òpi, de mandragora, de ciguda (Cicuta virosa) e de jusquiama. Al sègle XII, a l'escòla de medecina de Salèrn, Nicolaus Praepositus, presicava dins son Antidotarium l'usatge d'una esponga esoporifica[10] dins d'operacions cirurgicalas. Es banhada d'una mescla de jusquiama, de chuc d'amora e de lachuga, de mandragora e d'èura.
Dis l'Edat Mejana Bassa fins a Reneissença, se menciona d'utilizacions magicoreligiosas de plantas dins d'obratges d'astrologia alquimiqua coma lo Grand Albèrt (Sègles XIII - XVI). alara, la jusquiama negra èra considerada coma una planta magica afrodisiaca. Portada sus se, « permet d'atraire lo bèl sèxe » que fa son portaire « plan astruc e plan agradable ». La planta « contribuís fòrça a donar d'amor e a se servit del coït »[11]
L'enguent de las mascas modificar
A vegada se trapa la jusquiama dins la composicion d'enguents utilizats per las mascas. Una cresença plan espandida als sègles XVI e XVII, volgava que las mascas s'onchavan lo còrs d'un enguent abans de s'enlairar peur anar al sabbat. I anavan a caval sus una escoba o una forca, aquelas tanben onchadas d'enguent.
Las acusacions que menavan las mascas al lenhèr avián dos compausants: los maleficis e le pacte amb lo Diable. L'accion judiciària se dobrissiá sus un planh pels maleficis repetits d'emmascaira que podava provocar la mòrt de recents nascuts, far caire la granissada, etc. L'acusacion d'assistir al sabat apareguèt mai tard, quand los jutges eclesiastics prengavan lo dossièr. A l'epòca, totòm cresiá al Diable. I aviá pas cap dobte, que conclusent un pacte amb lo Diable, la masca podava complir de maleficis de crénher e obrar a la roïna de la Glèisa e de l'Estat. De desenas de milièrs de mascs e mascas foguèron enviats al lenhièr e sonque unes scientifics e mètges umanistas denonciavan aquelas persecucions e se riscavan a sosténer que lo sabat èra una illusion
La « tèsi farmacologica » foguèt formulada pel primièr còp per dos scientifics italians: un matematician-mètge Girolamo Cardano, dins De Subtilitate, 1550, e un escrivan e enciclopedista, grand amator de fantastic, Giovan Battista Porta, dans Magia natural, 1558. Sempre volent justificar los fenomèns magics per de mejans naturals, Della Porta pretend aver realizat una experiéncia instructiva. se faguèt onchar d'enguent una vièlha femna que casiá dins un som prigond. Amb sos amics, Porta la castiguèt fòrça mas, a desrevelh, la masca contèt « fòrça messorgas ». Porta li mostrant las nafras, pasmens la vielha contunhava mantenir sa version dels fachs.
Al meteis epòca, un mètge e umanista espanhòl, Andrés Laguna, tanben ne ven a la concluson que tot çò que cresián las mascas èra lo resultat de la presa de substàncias narcoticas. Laguna conta, dins son commentari de Dioscorid (1555), cossí, alara qu'èra en Lorèna, foguèt lo testimòni de l'arrestacion e de la condamnacion a mòrt sul lenhièr de dos vielhs acusats de mascaria. Trapèt l'enguent tobat dins l'ermitatge ont vivian. Ne faguèt onchar tot entièr enduire entièrement una de sas pacientas insomniaca. Casèt alara dins un sòm prigond profond de 35 oras disent al desrevelh risolejanta a son espós que l'aviá fach cocut amb un gojat.
Un autre mètge, originari del Ducat de Brabant, Johann Weyer (1515-1586) dona la recepta d'òli assomissenta seguenta: grana d'iraga, ciguda, jusquiama e bèladòna mas per el las illusions de las mascas venon pas de la consomacion de drògas. Dins De Prestigiis Daemonum (1563), explica cossí lors illusions diabolicas son produchas per l'accion corruptritz de las vapors sul cervèl. Darrièra aquela explicacion naturalista, i a de fach, nos ditz Weyer, lo Diable que profiècha de la flaquesa de las mascas a causa de lor sèxe, lor edat e lor ignorança, per manipular lors secrecions umoralas[12].
Ecologia modificar
La planta es largament espandida en Eurasia: Euròpa, Russia, Asia e Africa septentrionala.
Buta dins d'èrms o lauradas, sovent près del mar o a proximitat dels bastits agricòlas. Se naturalizèt dins las regions temperadas.
Composicion modificar
Los principis actius de la jusquiama negra son d'alcaloïdes tropanics (escopolamina e iosciamina) e nortropanics (calisteginas[13]), d'esteroïdes de tipe withanolides[14](daturalactòn-4, iosciamilactòl, 16α-acetoxiiosciamilactòl), de derivats de la tiramina, de lignanamids, de lignanas e de comarinolignanas[15] (cleomiscosina). Lo taus en alcaloïdes totals[16] es sovent fèble (0,05-0,15 %) levat dins las granas.
| Nom | R1 | R2 | Formula |
|---|---|---|---|
| Iosciamina | H | H | 
|
| 7β-idroxiiosciamina | OH | H | |
| 6β-idroxiioscyamina | H | OH | |
| Escopolamina | |||
Los alcaloïdes màger des granas son l'iosciamina (75 %) e l'escopolamina[17] (25 %). Dins las raices[18], l'alcaloïde màger es tanben l'iosciamina seguit per l'escopolamina, 6β-idroxiiosciamina (anisodamina), 7β-idroxiiosciamina. Las fuèlhas son ricas en substàncias mineralas (18-20 %).
L'odor pudenta de la jusquiama negra se deu a la tetrametilputrescina.
- Toxicitat
Sul plan clinic, aquela planta es un toxic (mens virulenta pasmens que las autras Solanacèas d'alcaloïdes tropanics): los subredosatges pòdon provocar espasmes, allucinacion, taquicardia, pèrda de coneissença e arrèst respiratòri. La toxicitat plan reala es pasmens rarament observada. Foguèt senhalada una confusion de la raiç amb aquela del jolverd. Los simptòmas de l'intoxicacion son aqueles del datura o de la bèladòna.
Proprietats modificar
Los alcaloïdes tropanics de la jusquiama (iosciamina, 7b- e 6b-idroxiiosciamina e escopolamina) sont d'antagonistas non selectius dels receptors muscarinics de l'acetilcolina. Podèron aver provocar totas una seriá d'efièchs colinergics indesirables: secada bucala, espessiment de las secrecions bronquicas, treble de l'acomodacion, risc de glaucòma, taquicardia, palpitacions, constipacion, retencion urinària, excitabilitat, irritabilitat, confusion mentala e comà a fòrta dòsi[19]. An tanben de qualificats de parasimpatolitics dirèctas.
Dotada de proprietats psicotropicas comunas als Solanacèas virosas (datura, bèladòna e mandragora) la jusquiama negra foguèt utilizada en Euròpa dempuèi l'Antiquitat per tòca ritualas, per exemple per dintrar dins d'estats modificats de consciéncia: dilatacion de las pupillas, sensacions de distorsion de la personalitat, impressions de levitacion, confusion entre estat allucinatòri e desrevelhat, percepcions d'illusions coma essent la realitat, etc.
L'extrach al metanòl de granas manifèsta d'activitats analgesicas, antiinflamatòrias e antipireticas significativas sus diferents modèls animals. Los compausats responsables de l'activitat antiinflamatòria poiriá èsser de comarinolignanas (cleomiscosina A, B).
Los alcaloïdes tropanics, (iosciamina, escopolamina e atropina) foguèron utilizats pendent la Segonda Guèrra mondiala coma serum de vertat. Uèi, dintran dins la composicion de fòrça medicaments, per exemple contra lo mal dels transpòrts, o encara per la cura de las malautiás neurodegenerativas.
Utilizacions medicinalas modificar
- Euròpa
Las fuèlhas solas o mescladas amb cimas de las flors e a vegada de fruch son inscrichas a la 3a edicion de la Farmacopèa europèa. La tintura de jusquiama, amb 0,009 a 0,011 % en alcaloïdes totals, es inscricha a la Farmacopèa francesa (10a edicion).
Aquela dròga oficinala es sonque destinadas a la preparacion de formas galenicas. Tròp paure en alcaloïdes totals per far l'objècte d'una extraccion industriala d'alcaloïdes (a la diferéncia de Brugmansia sanguinea o de Datura metel), la varietat bisannala es a vegada cultivada dins los païses de l'Euròpa de l'Èst. D'ensags de cultura comerciala se faguèron en Índia e tanen la jusquiama d'Egipte Hyoscyamus muticus, fòrça mai ric en alcaloïdes totals[20].
Seguent Bruneton, « totas las especialitats a base de Solanacèas amb alcaloïdes tropanics podent induire d'efièchs segondaris non negligibles. La preséncia de l'atropina dins aquelas especialitats provòca per aquela de contraïndicacions ». Risc de glaucòma, de retencion urinària, de reflús gastroesofagian devon, entre autres, èsser pres en compte.
La jusquiama negra es utilizada en associacion, amb lo negreput e l'aloè coma laxatiu estimulant, amb la bèladòna, qu'a de proprietats antidolors, contra las dolors digestivas, amb l'efedrina dns l'asma, etc.
- Asia
La medecina tradicionala chinesa utiliza las granas de Hyoscyamus niger jol nom de Tianxianzi 天仙子. Las proprietats analgesicas de la dròga son utilizats contra los torces d'estomacs, los accèsses de tos e l'epilepsia[21]. En medecina tradicionala tibetana, las granas sont utilizadas coma anteelmintic, anticancerós e febrifug.
Referéncias modificar
- ↑ [1]
- ↑ Bruneton, J., Pharmacognosie - Phytochimie, plantes médicinales, 4e éd., revue et augmentée, Paris, Tec & Doc - Éditions médicales internationales, , 1288 p.
- ↑ Référence Tela Botanica (France métro) : Hyoscyamus niger (fr)Referéncia Tela Botanica (França metropolitana) : Hyoscyamus niger (fr)
- ↑ {{{títol}}}.
- ↑ Guy Mazars,
- ↑ Jean-Christoffe Doré, Claude Viel,
- ↑ Dioscoride textes numérisés par la BIUM (Bibliothèque interuniversitaire de médecine et d'odontologie, Paris)
- ↑ Texte grec et latin, édition de Leipzig 1829, sur le site de la BIUM (Bibliothèque interuniversitaire de médecine, Paris)
- ↑ {{{títol}}}.
- ↑ {{{títol}}}.
- ↑ Guide de visite, les plantes magiques, du jardin des neuf carrés de l'abbaye de Royaumont
- ↑ Thibaut Maus de Rolley,
- ↑ {{{títol}}}.
- ↑ Ma CY, Williams ID, Che CT.,
- ↑ Sajeli Begum, Bhagawati Saxena, Madhur Goyal, Rakesh Ranjan, Vijaya B. Joshi, Ch V. Rao, Sairam Krishnamurthy, Mahendra Sahai,
- ↑ Jean Bruneton, Plantes toxiques, Végétaux dangereux pour l'Homme et les animaux, Éditions TEC & DOC, 2005 (3e édition), 618 p.Jean Bruneton. Plantes toxiques, Végétaux dangereux pour l'Homme et les animaux (en francés). Edicions TEC & DOC, p. 618.
- ↑ ou hyoscine, molécule ayant été reconnue par Ladenburg en 1880
- ↑ K. Uchida, M. Kuroyanagi, A. Ueno,
- ↑ {{{títol}}}.
- ↑ {{{títol}}}.
- ↑ Baidu
Vejatz tanben modificar
Articles connèxes modificar
Ligams extèrnes modificar
- Referéncia ITIS : Hyoscyamus niger (fr) ( (en))
- Referéncia GRIN : espèce Hyoscyamus niger (en)Referéncia GRIN : espècia Hyoscyamus niger (en)
- Referéncia Tela Botanica (France métro) : Hyoscyamus niger (fr)Referéncia Tela Botanica (França metropolitana) : Hyoscyamus niger (fr)
- Referéncia INPN : Hyoscyamus niger (+ statut + description) (fr)Referéncia INPN : Hyoscyamus niger (+ estatut + descripcion) (fr)
- Referéncia ITIS : Hyoscyamus niger (fr) ( (en))
- Referéncia GRIN : espècia Hyoscyamus niger (en)
- Referéncia Tela Botanica (França metropolitana) : Hyoscyamus niger (fr)
- Referéncia INPN : Hyoscyamus niger (+ estatut + descripcion) (fr)
