Frasa

Ua frasa es un ensemble autonòme de mots o de grops de mots ordenats d'un cèrta faiçon a l'entorn d'un element principau, genaurament un vèrbe conjugat. Los mots que constitueishen ua frasa apartienen a diferentas classas o categorias gramaticaus (nom, adjectiu, vèrbe, advèrbi...). Aqueras unitats gramaticaus simplas pòden constituir ensembles que son los grops de mots o sintagmas (grop nominau, grop adjectivau, grop verbiau, grop adverbiau...). Un grop presenta tostemps un element principau a l'entorn dau quau los autes s'organizan. Per exemple, dens lo grop nominau, aqueth element es lo nom.

Los tres tipes obligatòris de frasa

Las frasas pòden estar classadas en foncion de la modalitat enonciativa que las caracteriza o en foncion de lor composicion. I a tres tipes de modalitats enonciativas : declarativa, interrogativa e injontiva (o imperatiu). Aqueths tres tipes son obligatòris. Ua frasa ne pòt pas apartiéner sonque a l'un d'aqueths tres tipes en excludir los dus autes. Las autas modalitats son generaument consideradas com facultativas : exclamacion, enfasi....

Lo tipe declaratiu correspon a un acte d'enonciacion. Presenta generaument l'estructura grop nominau + grop verbau. A l'orau, l'intonacion puja puish baisha. Lo tipe interrogatiu correspon a ua question o a ua demanda. Dens las lengas romanicas, es caracterizada per un punt interrogatiu a l'escriut e per ua pujada de la votz en fin de la frasa a l'orau. Lo tipe injontiu exprimeish la volontat deu locutor d'agir sus ua o mantuas personas. Es generaument un ordi mes pòt estar tanben ua demanda, un conselh...

Los autes tipes de frasa

L'exclamacion

Una exclamacion ne presenta pas tostemps critèris morfosintaxics plan definits. Ua frasa exclamativa pòt presentar, per exemple, las medishas estructuras qu'ua frasa declarativa o interrogativa. A l'orau, es lo ton de la votz (la votz puja generaurament sus la sillaba tonica deu mot sus lo quau pòrta l'exclamacion) e a l'escriut, la pontuacion, que permeten de véder qu'aqueras frasas son exclamativas. Ua frasa exclamativa pòrta tostemps ua carga afectiva grana, quin que sia lo sentiment exprimit.

La negacion

La negacion pòt tocar los tres tipes de frasas enonciativas. La negacion « totau » pòrta sus la proposicion sancèra. Per exemple, en gascon, se marca dab los advèrbis ne/non en relacion dab l'element pas. La negacion « parciau » pòrta sus un element de la proposicion (subjècte, complement d'objècte, complement circonstanciau...).

Ligams intèrnes

• Gramatica.
• Ortografia.