Fenomenologia

Etimologicament fenomenologia vòl dire sciéncia dels fenomèns. Lo mot foguèt utilisat per qualques autors dels sègles XVIII e XIX (Hegel, Fenomenologia de l'Esperit).

Mas los succès dins l'usatge del mot se deu a l'escòla de fenomenologia que la volontat èra de sistematisar l'estudi e l'analisa de las estructuras dels actes de la consciéncia

Fondada al començament del sègle XX per Edmund Husserl, la fenomenologia s'espandèt per un cercle de disciples dins las universitats de Göttingen e Munic en Alemanha (Edith Stein, Martin Heidegger, Max Scheler, Nicolai Hartmann), e lèu se propaga, en particular en França (mercés a la traduccions e trabalh d'Emmanuel Levinas, de Jean-Paul Sartre, de Maurice Merleau-Ponty e de Paul Ricoeur) e als Etats Unis d'America (Alfred Schütz e Eric Voegelin), sovent amb alunhament critica al respècte als primièrs trabalh d'Husserl, mas sens jamai que siá abandonada sa volontat fondamentala de demorar cap a l'experiéncia viscuda.

La fenomenologia de Husserl

Mai qu'una fenomenologia i a puslèu, doncas, de fenomenologias. Aquela del fondador, Husserl, se caracteriza per partir d'un camp donat inaccessible per cap autre mejan que siá pas la reflexion: quand s'abstenèm (ἐποχή) de prendre en compte l'actitud natural que considèra que siam dins una realitat natural que nos entorna, quand doncas dins un acte de compreneson immediata constatam nòstras experiéncias viscuda, siam capables de liurar a la recerca lo camp de la consciéncia pura, que fin finala es ont es question de quin que siá subjècte per a l'òme. La fenomenologia es l'analisi possible de la consciéncia pura. Doncas en utilisan un metòde reductor similar al dobte cartesian, mas efectuat amb mai de moderacion. I a doncas un certans parallelisme entre la consciéncia pura (fenomenologica) e el cogito cartesian.

L'estudi de las esséncias, lo percaç d'una filosofia transcendentala, la volontat d'èsser una sciéncia exacta, la descripcion dirècta de la nòstra experiéncia e l'intencionalitat, son de tèmas caracteristics de la fenomenologia husserliana.

La fenomenologia d'Heidegger

Martin Heidegger torna prendre aquel camp privilegiat de l'experiéncia umana, abandona lo camin reductor husserlian, los objectius del fondador, tot en ensajant d'estudiar la problematica inerenta dins la biais d'èsser un Òme. Una fenomenologia ligada amb l'existencialisme. Mas, en volent estudiar lo camp pròpi de l'existéncia umana, la fenomenologia pareis èsser per Heidegger un passatge en revista d'aquò qu'existís(una ontologia).

La fenomenologia de Sartre

Lo camp fenomenologic de Jean-Paul Sartre pensava que nòstras idèas son fruches de nòstra experiéncia en situacions quotidianas, e que los libres e òbras teatrala que descrivon aquelas experiéncias fondamentalas an la meteissa valor que los ensags discursius generats per la teorias filosoficas

La fenomenologia de Merleau-Ponty

Maurice Merleau-Ponty, dins l'etapa que s'hi apropa més, abòrda lo camp fenomenologic coma una experiéncia de percepcion e corporala, plena de significacions, que provòcan una preséncia privilegiada, aquela de l'òme, encarnat dins un còs, enracinat a las causas que l'entornan. L'autor insistís sul fach que la fenomenologia es un movement, es un estil: que siá pas acabament e son aparéncia d'esbòç son pas de signes d'un fracàs, mas quicòm inevitable perque la fenomenologia a per tasca de revelar lo mistèri del monde e lo mistèri de la rason.

Referéncies bibliograficas

• Edmund Husserl. Ideen zu einer reinen Phänomenologie und phänomenologischen Philosophie, libre I, Allgemeine Einführung in die reine Phänomenologie, L'Aia, Martinus Nijhoff, 1976. Tèxte de las tres primièras edicions, Gesammelte Werke (Husserliana), vol.III/1.
• Martin Heidegger. Sein und Zeit, Tubingen, Max Niemeyer Verlag, 1979.
• Jean-Paul Sartre. L'être et le néant, Paris, Gallimard,1953.
• Maurice Merleau-Ponty. Phénomènologie de la perception, París, Gallimard, 1945.
• Paul Foulquié. Dictionnaire de la langue philosophique, París, Presses Universitaires de France, 1982.