|
Lo 16 d'agost de 1920<time class="nowrap date-lien" datetime="1920-08-16"></time>, Vanzetti sol es condamnat per la primièra ataca de 12 a 15 ans de prison, Nicola Sacco avent podut probar qu'aviá puntat a l'usina lo jorn d'aquela primièra ataca.
Lo segond procés que se debana a Dedham del 31 de mai al 14 de julhet de 1921 {{Data|14|juillet|1921}} utiliza subretot l'expertisa en balistica, encara tartalhanta a l'epòca, Vanzetti portant segon l’accusacion un pistolet de calibre 38 que seriá una de las victimas e Sacco un Colt automatic de calibre 32 que las quatre balas trapadas suls luòcs de l'ataca avián tirat per un pistolet de meteis calibre. Aquel segond procés los condamna ambedos a la pena capitala pels crimes de South Braintree, dins la banlèga de Boston, malgrat la manca de pròvas formalas. Carlo Tresca e Aldino Felicani (vièlh amic de Vanzetti), dos militants de l'''[[Wobblies|Industrial Workers of the World]]'' e unes representants de la borgesia liberala bostoniana lançan una campanha mediatica nacionala e internacionala en lor favor, mostant a partir del 9 de mai un comitat de defensa que capitarà a levar pendent 7 ans un fons de <span>300 000</span> dolars, fons ont posarà lor avocat californian Fred Moore, especializat dins los procés politics, per realizar las lors enquestas<ref><span class="ouvrage" id="Watson2007"><span class="ouvrage" id="Bruce_Watson2007"><span class="indicateur-langue">(<abbr class="abbr" title="Langue : anglais">en</abbr>)</span> Bruce Watson, <cite class="italique" lang="en">Sacco and Vanzetti : The Men, The Murders, and the Judgment of Mankind</cite>, Viking, <time>2007</time>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 64</span></span><span class="ouvrage" id="Watson2007"></span></ref>. Alara, de comitats de defensa se realizant pel mond entièr per sensibilizar l'opinion sus aquela injustícia: lo quita [[Benito Mussolini]] pren lor defensa<ref name="A. Kaspi, 1994, p.46">A. Kaspi, ''Les États-Unis au temps de la prospérité, 1919-1939'', 1994, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 46</ref>. Coma Sacco en [[1923]], Vanzetti es plaçat al començament de [[1925]] en espital psiquiatric. Lo 12 de mai de 1926, lor condamnacion a mòrt es confirmada. En novembre de 1925, un sacramand nomenat Celestino Madeiros, ja condamnat a mòrt dins un autre afar<ref> CetteAquela confession tardivetardièra peutpòt fairefar penserpensar qu' il espéraitesperava un autre procèsprocés pourper retarderretardar son exécutionexecucion.</ref>, avoa de sa prison èsser l'autor, amb de membres del gang de Joe Morelli, de l'ataca de South Braintree, mas lo jutge Webster Thayer [[:en:Webster Thayer|<span class="indicateur-langue" title="Équivalent de l’article « Webster Thayer » dans une autre langue">(en)</span>]] [[Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais]]
, vielh Americain de soca blanca qu'amava ni los Italians, ni los anarquistas<ref name="A. Kaspi, 1994, p.46">A. Kaspi, ''Les États-Unis au temps de la prospérité, 1919-1939'', 1994, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 46</ref>, refusa de tornar al subjècte. Malgrat una mobilizacion internacionala intensa<ref> UneUna pétitionpeticion en leurlor faveurfavor recueillereculhís troistres millionsmilions de signaturessignaturas.</ref> e l'ajornament mai d'un còp a l'execusion Nicola Sacco, Bartolomeo Vanzetti e Celestino Madeiros son executats per cadièra la nuèch del 22 al 23 d'agost de 1927, a la Prison de Charlestown dins la banlèga de Boston, pel celèbre borrèl Robert G. Elliott<ref><span class="indicateur-langue">(<abbr class="abbr" title="Langue : français">fr</abbr>)</span> <span class="ouvrage">[http://www.worldlingo.com/ma/enwiki/fr/Robert_G._Elliott « <cite style="font-style: normal">Robert Greene Elliott</cite> »], sur ''www.worldlingo.com'' <small style="line-height:1em;">(consulté en <span class="nowrap">27 octobre2010</span>)</small></span><span class="ouvrage"></span></ref>, provocant una immensa reprobacion.
== Seguidas ==
De ''galleanistas'' reagiguèron violentament los ans seguents, se venjant en plaçant de bombas al domicili dels participants al procés, qu'un jurat del procés de Dedham, un testimòni a carga, lo borèl Robert G. Elliott, e lo jutge Thayer. Lo 27 de setembre de 1932, un fais de dinamita roïna l'ostal de Thayer a Worcester, Massachusetts. Thayer ne demorèt indemne, mas sa femna e un portièr foguèron ferrits<ref name="ReferenceA">''New York Times'': [http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F20D1FFC3A5516738DDDA10A94D1405B828FF1D3& "Bomb Menaces Life of Sacco Case Judge", September 27, 1932], accessed Dec. 20, 2009</ref>.
Le 23 d'agost de 1977, exactament 50 ans jorn per jorn après lor exécution, lo governaire de [[Massachusetts]] Michael Dukakis absòlv los dos òmes, los reabilita oficialament et declara que "totes los desonors deurián èsser levat de lors noms per sempre"<ref>''[http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/USAsacco.htm sourcefont sursus schoolnet.co.uk]''</ref>. L'escrivan american Francis Russell, s'apiejant sus una enquesta de balistica realizada en 1961, defend la tèsi que sol Sacco èra copable. Selon cf. F. Russel, op. cit. en bibliografia)<sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"></sup>.
== Bibliografia ==
|
