Ispània : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Ricou31 (discussion | contribucions)
Ricou31 (discussion | contribucions)
Linha 81 :
Lo tèrme '''Hispania''' en [[latin]], lo tèrme '''[[Ibèrs|Ibèria]]''' es solament [[Grèc (lenga)|grèc]]. Dire espanhòl per ''iber'' o per ''hispanus'' es cometre una dèca de causalitat, doncas pòrta amb el de diferéncias d'epòca e de mitant. Dins los tèxtes que nos venon dels romans aqueles utilizan tojorn lo nom d'Ispania (citada pel primièr còp en 200 AbC pel poèta Quint Enni), alara que dins los tèxtos conservats dels grècs aquesles usan sempre lo nom d'Ibèria.
 
Una granda partida del conflicte entre [[cartagineses]] ([[fenicisFenicia]]) e romans se passèt sus las tèrras d'Ibèria, la Península Iberica. Lo conflicte se realisèt dins çò que se nomena ''[[Guèrras Punicas]]'' e que s'acabèt amb lo triomf de Roma. Alara los romans prenguèron contacte amb Ibèria, mas per la denominar van causir lo nom que lor veniá dels cartagineses, '''Ispania''', al que apondèron l<nowiki>'</nowiki>'''H''', coma tanben apondèron l<nowiki>'</nowiki>H a '''Hibèria'''. En mai de l<nowiki>'</nowiki>H utilitzèt al plural, Hispanias, plural foguèt tanben utilzat per Gàllia'''s'''. Foguèt la primièra província onte los romans dintrèron e la darrièra qu'acabèron de dominar amb [[August]].
 
Los romans divisèron al començament las Ispània en doas províncias (197 aC), regidas per dos pretors, la '''Citerior''' a la '''Ulterior '''. Las longas guèrras de conquèsta durèron dos sègles, aquò es conegut coma la romanizacion. La conquèsta arrestèt l'evolucion de la civilizacion indigena que foguèt substituïda per l'ellnollatina. Pendent aqueles dos sègles aguèt fòrça conflictes:
* Guèrras d'independéncia que los [[ibèrs]] e d'autres pòbles (pòbles primièrs de la península) foguèron pauc a pauc vencuts e dominats malgrat las grandas accions menadas per la ciutat de [[NumànciaNumancia (IspàniaHispania)|NumànciaNumancia]] o pel cap tribú [[Viriato]] e d'autres.
* Guèrra dirigida per [[Quint Sertori|Sertori]], pretor de la Hispania Citerior, depuèi que desafièt amb succès lo poder de Roma.
* Guèrra civila entre [[Juli Cesar]] e [[Pompèu]], que se faguèt en granda partida en territòri d'Ispania.