Tràcia : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació |
correccions |
||
Linha 5 :
{{coord|42|26|type:landmark_region:BG/GR/TR_source:dewiki|format=dms|display=title}}
[[Fichièr:Thrace and present-day state borderlines.png|thumb|
'''Tràcia''' (en [[grèc]] ancien ''Θρᾴκη'' / ''Thrákê''}}, en [[grèc]] modèrne ''Θράκη'' / ''Thráki'', en [[bulgar]] ''Тракия'' / ''Trakiya'', en [[turc]] ''Trakya'') es una region de la [[Balcans|peninsula balcanica]] partejada entre [[Bulgaria]] ([[Tràcia del Nòrd]]), [[Grècia]] ([[Tràcia Occidentala]] o Tràcia Egèa) e [[Turquia]] ([[Tràcia Orientala]]). Lo nom li ven dels [[tracis]], pòble [[indoeuropèu]] qu'ocupava la region dins l'[[Antiquitat]]. Segon la [[mitologia grèga]], lo dieu [[Dionís]] e l'eròi [[Orfèu]] ne son originaris.
Linha 24 :
Tràcia èra abitada pels òmes ja a la [[Preïstòria]]: las primièras traças de preséncia umana datan del [[Paleolitic]]. L'[[Òme de Neandertal]] abitava dins la region pendent prèp de {{unitat|300000|ans}} abans d'èsser remplaçat par l'òme modèrne ([[Homo sapiens]]) al començament del [[Paleolitic superior]], pendent l'[[Aurinhacian]] (entre -40 000 et -30 000).
Al [[Neolitic]] (-7000 a - 3300), l'[[agricultura]] venguda de [[Mesopotamia]], via l'[[Anatolia]] vesina, s'espandís dins la region. La [[Cultura de Karanovo]] (-6200 a -5500) se desvelopèt dins la màger part de Tràcia mentre que la [[Cultura d'Hamangia]] (-5200 a -4500) —venguda d'[[Anatolia]]— s'espandís dins l'èst de
Los Proto[[tracians]] - un dels pòbles [[Indoeuropèus]] mai ancians en [[Euròpa]] - arribant en Tràcia a una data que domòra encara desconeguda (o milenari VI AbC., o al començament del milenari II AbC).
Linha 33 :
Al començament de l'[[edat del Fèrre]], los Tracians conservavan lor organizacion e formavan d'Estats religioses dirigits per de reis prèires, al cap de tropas constituidas de cavalièrs aristocratas e de païsans guerrièrs liures. De demoràncias fortificadas - capitalas temporàrias - èran bastidas pels reis itinerants.
À partir del sègle VII, de tribús tracianas – subretot los [[Besses]] e los [[Odrises]] – escambièron amb les [[Polis|ciutats Estats grègas]] qu'establiguèron de colonias sus las broas de la [[mar Egèa]] e del [[Pont Euxin]]. Los Tracians son mencionats pel primièr còp, dins un document [[escritura|escrich]], per [[Erodòt]] qu'indica que {{Cita|la nacion dels Tracians es, aprèp aquela dels Indians, la mai importanta del monde. S'avián un sol rei e se podavan s'entendre entre eles, serián invincibles e, segon ièu, fòrça mai poseroses que totas las nacions}}<ref>Erodòt, L'Enquèsta, V, 3, [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/herodote/terpsichore.htm ''passatge en linha'']</ref>. La region èra traversada sens dificultats pels [[
Tràcia integèt, entre -341 e -331 al reialme de Macedònia, abans qu'un Estat odrise vassal se tornèt constituir dins le nòrd de Tràcia. Al partatge de l'empèri d'[[Alexandre lo Grand]], en -323, [[Lisimac]] venguèt [[esatrapa]] puèi rei (-304) de Tràcia e contrarotlèt un territòri que va del Danubi fins a [[Anatolia]] e
Pendent la Granda expedicion menada per una coalicion de pòbles cèltas, aqueles darrièrs foguèron rebutat, en -298, pels [[Tribals]] establits dins lo nòrd e lo nòrd-oèst de Tràcia. Pasmens, en -279, una partida dels Cèltas menats pel rei [[Comontorios]] passèt en Macedònia puèi en Tràcia centrala que se fondèt lo [[reialme de Tilis]]. Aquela tombèt, vèrs -213, jols tustes dels Tracians.
Linha 43 :
Al mitan del sègle II, lo reialme dels Odrises venguèt client de la [[Republica romana]], alara que las autras tribús traciana èran somisas. La region passèt pauc a pauc jol contraròtle roman: a la casuda dels princes dels Asteans, una partida de lor reialme foguèt annexada puèi lo darrièr reialme tracian foguèt annexiat per l'[[Empèri Roman]] en l'an 46 ApC.
La [[Tràcia (província romana)|província romana de Tràcia]] foguèt creada en 46, per l'[[Claudi (emperaire roman)|emperaire Claudi]]. D'en primièr confiada a de [[procurador|procuradors governadors]], la província de Tràcia foguèt enseuida confiada a de legats pretorians que le nom apareis a vegada sus la moneda de las ciutats de la província. Al tèrme de lor govèrn aqueles personatges podavan paln sovent pretendre al consulat: la província aviá pas de legion mas èran pro importanta. Plan espandida èra propicia al brigandatge e expausada a las invasions e a la expedicion barbaras.
A la seguida de las reformas administrativas de [[Dioclecian]], a la fin del sègle III, la Tràcia geografica foguèt
<gallery>
Linha 52 :
</gallery>
===
Jol l'emperaire [[Eracli]], l'Empèri d'orient se transformèt en [[Empiri bizantin#L'Empèri Roman d'Orient|Empèri Bizantin]]. Capitant pas a véncer las atacas vengudas de totas parts ([[Avars]] e [[Eslaus]] al nòrd, [[Empèri sassanid]] a l'èst, [[arabomusulmans]] al sud-èst), l'emperaire [[Eracli]] faguèt una nòva organizacion l'empèri sul plan militar. Se considèra que, gaireben a aquela epòca, foguèt creat lo tèma de Tràcia per far fàcia, entre autre, a la menaça protobulgara.
Linha 58 :
=== La Tràcia turca ===
L'[[Empèri Otoman]] s'installèt en Tràcia, en 1347, amb la conquèsta de la vila de [[Kallipolis]]. Amb l'ofensiva, dons los [[Balcans]], dins los ans 1380-1390, los Turcs conqueriguèron leu tota
=== La Tràcia modèrna ===
Al desmembrament dels territòris balcanics de l'Empèri otoman, la region faguèt l'objècte de maid'un partatges. A la seguida dels tractas de [[Tractat de San Stefano|San Stefano]] puèi de [[Tractat de Berlin de 1878|Berlin]] (1878), l'Empèri conservèt
Pendent las [[guèrras balcanicas]] de 1912-1913, la província foguèt disputada entre l'Empèri otoman e lo [[Reialme de Bulgaria]], aliat, pendent la [[Primièra Guèrra Mondiala]], a Grècia e los mai Estats balcanics. La majoritat de Tràcia faguèt partida de Bulgaria mas l'Empèri otoman conservava una [[Tràcia orientala]] larga.
Los tractats - que lo [[Tractat de Neuilly]] (1919) - qu'acabèron la [[Primièra Guèrra Mondiala]] e decopant Euròpa faguèron passar la [[Tràcia occidentala]] (o Tràcia egeana) jos autoritat grèga; un pichon territòri a l'èst de [[Svilengrad]], de per abans otoman, foguèt restacada a Bulgaria. Lo [[Tractat de Sèvres]] (1920) que fixava las novèlas frontièras de l'Empèri otoman attribuiguèt gaireben tota la [[Tràcia orientala]] a Grècia mas lo [[Tractat de Lausana (1923)]] tornèt sus aquelas modificacions e Turquia conservava l'essencial la [[Tràcia orientala]] e tanben lo tèrme nòrd-èst de la [[Tràcia occidentala]], vesina de la vila d'[[Edirne]]. La Tràcia
Tràcia es divisada, a l'ora d'ara, entre la [[Republica de Bulgaria]], la Republica de [[Grècia]] e la [[Republica de Turquia]].
Linha 75 :
Fichièr:Dioecesis Thraciae 400 AD.png|Lo diocèsi [[Empèri roman|roman]] de Tràcia en 400
Fichièr:ByzantineEmpire717+extrainfo+themes.PNG|Lo tèma de Tràcia (7) en 717
Fichièr:Thraciae-veteris-typvs.jpg|
Fichièr:Balkans1840-1878.jpg|La Tràcia otomana entre 1840 e 1878
Fichièr:Bulgaria-SanStefano -(1878)-byTodorBozhinov.png|Tràcia al tractas de [[Tractat de San Stefano|San Stefano]] e de [[Tractat de Berlin de 1878|Berlin]]
Fichièr:Balkans1878-1885.jpg|
Fichièr:Balkans1878 -1912.jpg|
Fichièr:Ethnographic-map-Thrace-1912.jpg|Mapa etnografica de la [[Tràcia orientala]] e [[Tràcia occidentala|occidentala]] en [[1912]]
Fichièr:Balkans_1913-1918.jpg|
Fichièr:Traité de Neuilly-sur-Seine.png|Tràcia aprèp lo [[Tractat de Neuilly]] (1919)
Fichièr:Map of Bulgaria during WWII.png|Tràcia pendent la Segonda Guèrra Mondiala
| |||