Esen Taidji

Esen Taidji († 1455) es un cap de la tribü mongòla deis Oïrats de 1438 a 1455. Fiu de Toghon († 1439), se destrièt rapidament per son ambicion. A la mòrt de son paire, èra lo mèstre un territòri important situat entre lo Lac Balkhach, lo Lac Baikal e la Granda Muralha de China e que compreniá Karakorum, l'anciana capitala de Genghis Khan.

Après plusors campanhas còntra d'interès chinés, Esen Taidji demandèt un maridatge amb una princessa chinesa. Après lo refús dei Ming, lo cap oïrat comencèt una violenta incursion dins la region de Pequin en 1449. En setembre, destruguèt una armada chinesa menada per l'emperaire Ming Yingzong a la batalha de Tumu. L'emperaire eu meteis foguèt capturat mai lei Mongòls poguèron pas aprofichar aqueu succès per obtenir de concessions importantas. Au contrari, deguèron se retirar en causa de problemas d'avitalhament. Puei, liberèron Ming Yingzong per crear de problemas amb son fraire, Ming Daizong, qu'aviá pres sa plaça per protegir Pequin. Pasmens, l'arribada de renfòrç importants l'empachèt de tornar atacar e la patz foguèt finalament restablida en 1453.

En parallèl, Esen Taidji reconoguèt Toghtoa Bukha coma grand khan. Dins aquò, ordonèt rapidament son assassinat car Toghtoa Bukha refusèt de considerat leis enfants eissits de son maridatge amb una sòrre d'Esen Taidji coma eiretiers legitims. Per assegurar son poder, Esen Taidji se reconoguèt coma vassau de l'Empèri Ming. Inquiets en fàcia de seis ambicions, sei vassaus oïrats lo reversèron e l'executèron en 1455. Son fiu Amasandji li succediguèt mai son poder foguèt lèu contestat per seis autrei fraires. Aquò entraïnèt una guèrra civila en Mongolia.

Liames intèrnes

• Mongolia.

Bibliografia

• (fr) René Grousset, L’empire des steppes, Attila, Gengis-Khan, Tamerlan, Payot, 1938.