Efièch de sèrra

L'efièch de sèrra (var. efiech de sèrra, efèit de sèrra) es un fenomèn de regulacion de la temperatura d'una planeta amb atmosfèra, qui consistís en l'acumulacion al dintre de l'atmosfèra d'una partida de l'energia termica venent de l'estela que l'astre i vira a l'entorn, pr'amor de la preséncia dins l'atmosfèra d'unes gases, sonats "gases d'efièch de sèrra". Aquestes gases permeton d'efièch la dintrada del raionament solar de l'estela, en tot entravar la sortida del raionament infraroge reemés dempuèi la superfícia de l'astre (caracterizat per una longor d'onda d'aperaquí 15 microns, superiora a la longor d'onda del raionament incident) : aquò mena d'un latz a una aumentacion de la temperatura de l'astre implicat dins lo fenomèn e d'autre latz a d'excursions termicas mens intensas que las que se produirián en l'abséncia d'efièch de sèrra, a mesura que la calor absorbida es deslargada pus lentament cap a l'exterior L'efièch de sèrra natural de la Tèrra es essencial al manten de la vida e foguèt inicialament un precursor del deplaçament de la vida de l'ocean cap a la tèrra. Las activitats umanas, principalament la combustion de combustibles fossils e lo desboscament, an fach créisser l'efièch de sèrra e provocat lo rescalfament climatic.

La planeta Vènus coneguèt un efièch de sèrra incontrolable, qu'entrainèt una atmosfèra à 96 % de dioxid de carbòni e una pression atmosferica a de superfícia a pauc près identica a la trapada a 900 m jos l'aiga sus Tèrra. Venus aguèt benlèu d'oceans d'aiga, mas se serián evaporats quora la temperatura mejana de superfícia s'es enauçada a 735 K (462 °C; 863 °F).

Lo tèrme efièch de sèrra es un tèrme impròpri, dins lo sens ont las sèrras fisicas se rescalfan per un mecanisme diferent. L'efièch de sèrra coma mecanisme atmosferic fonciona per deperdicion de calor radiativa mentre qu'una sèrra tradicionala coma estructura bastida bloca la deperdicion de calor per conveccion. Lo resultat, pasmens, es una aumentacion de la temperatura dins los dos cases.