Classificacion dei galaxias

La classificacion dei galaxias designa l'ensems dei sistèmas utilizats per leis astronòms per definir e categorizar lei diferentei galaxias. N'existís mai que d'un mai que consideran divèrsei paramètres. La sequéncia de Hubble, completada per la seguida per Gérard de Vaucouleurs e per Allan Sandage, es lo pus frequent.

Sequéncia de Hubble modificar

 
Classament dei galaxias dins la sequéncia de Hubble.
Article detalhat: Sequéncia de Hubble.

La sequéncia de Hubble es una classificacion basada sus la forma dei galaxias que porta lo nom d'Edwin Hubble (1889-1953) que la prepausèt en 1926[1]. Gropa lei galaxias entre cinc grops principaus que son :

  • lei galaxias ellipticas que son de forma esfèrica. Son designadas per la letre E seguida d'una chifra entre 0 e 7 que permet d'exprimir son aplatiment. Una galaxia elliptica E0 es quasi esfèrica e una galaxia elliptica E7 marca lo limit avans lo passatge dins la categoria dei galaxias lenticularas.
  • lei galaxias espiralas qu'an una forma de disc compausat d'un bulb centrau enviroutat de braç d'estèlas organizats en espirala. Son designadas per una letra S seguida d'una minuscula a, b ò c que designa lo gras de dubertura dei braç. Una galaxia espirala Sa a de braç sarrats a l'entorn dau bulb centrau e una galaxia espirala Sc a, au contrari, de braç dubèrts.
  • lei galaxias espirala barradas que son fòrça similaras ai galaxias espiralas. Pasmens, sei braç emergisson pas dau bulb centrau mai d'una benda d'estèlas que traversa lo centre de la galaxia. Son designadas per lei letres SB. Aquela notacion es completada, coma per lei galaxias espiralas simplas, d'una minuscula a, b ò c que representa lo gras de dubertura a l'entorn dau bulb.
  • lei galaxias lenticularas son un cas limit entre lei galaxias espiralas e lei galaxias ellipticas. A una forma de disc mai ges de braç d'estèlas. Son designadas per la notacion S0.
  • lei galaxias irregularas que gropan l'ensems dei galaxias que fan partida dei quatre classas precedentas.

Dempuei la premiera prepausicion de Hubble en 1926, aqueu classament foguèt completat ambé l'aparicion de designacions novèlas per definir d'estructuras novèlas ò de formas situadas entre dos cas de la classificacion iniciala. N'existís dos tipes principaus que son designats coma Irr I e Irr II. La premiera mena presenta quauqueis estructuras, especialament regardant la reparticion dei nívols de gas. La segonda permet pas d'identificar quina estructura que sigue.

Sistèma de de Vaucouleurs modificar

En 1959, Gérard de Vaucouleurs (1918-1995) prepausèt d'estendre la classificacion de Hubble a d'estructuras suplementàrias coma leis anèus de matèria format a l'entorn de certanei galaxias. Aquò entraïna la formacion d'un sistèma novèu que permetèt de completar la sequéncia de Hubble. En particular, unei modificacions ò apondons majoras foguèron introduchs :

  • regardant lei bendas d'estèlas a l'origina de la definicion dei galaxias espiralas barradas, divèrsei notacions foguèron adoptadas per depintar de situacions intermediàrias entre leis espiralas simplas e leis espiralas barradas. Lei premierei foguèron desenant notadas SA[2] e una classa novèla dicha SAB designèt de galaxias tenent de barras feblas mai discerniblas.
  • regardant l'existéncia d'anèus a l'entorn de certanei galaxias, de de Vaucouleurs introduguèt la notacion r per descriure la preséncia d'un anèu, s son abséncia e rs lei situacions intermediàrias.
  • regardant lei galaxias espiralas (simplas ò barradas), la notacion Sd (SBd) foguèt adoptada per depintar de galaxias fòrça difusas amb un bulb centrau pauc marcat. La notacion Sm (SBm) foguèt pereu introducha per descriure de galaxias espiralas irregularas sensa bulb centrau.
  • regardant lei galaxias irregularas, la notacion Im foguèt prepausada per depintar de galaxias fòrça irregularas.

Aqueu sistèma es a l'ora d'ara lo sistèma pus utilizat. Coma per la premiera classificacion establida per Hubble, de classas novèlas foguèron adoptadas per la seguida per descriure d'estructuras novèlas ò intermediàrias entre doas classas.

Fotografia Tipe Exemple
  Elliptica
E0
M 87
  Elliptica
E1
M 105
  Elliptica
E2
M 60
  Elliptica
E3
M86
  Elliptica
E4
M 49
  Elliptica
E5
M 59
Elliptica
E6
Elliptica
E7
  Lenticulara
S0
NGC 5866
  Espirala
SAa
M 104
  Espirala
SAab
M 64
  Espirala
SAb
M 31
  Espirala
SAbc
M 51, M 63
  Espirala
SAc
M 74
  Espirala
SAcd
M 33
  Espirala
SAd
NGC 300
  Espirala
SABa
M 65
  Espirala
SABab
NGC 4725
  Espirala
SABb
M 58
  Espirala
SABbc
M 106
  Espirala
SABc
NGC 253
  Espirala
SABcd
NGC 2403
Espirala
SABd
  Espirala barrada
SBa
NGC 4314
  Espirala barrada
SBab
NGC 4921
  Espirala barrada
SBb
M 95
  Espirala barrada
SBbc
NGC 3953
  Espirala barrada
SBc
NGC 1073
  Espirala barrada
SBcd
M 108
  Espirala barrada
SBd
NGC 2903
  Espirala
SBm
NGC 55
Irregulara
Irr I
Irregulara
Irr II
Irregulara
Im

Liames intèrnes modificar

Bibliografia modificar

Nòtas e referéncias modificar

  1. Hubble, E. P. (1926). "Extra-galactic nebulae". Contributions from the Mount Wilson Observatory / Carnegie Institution of Washington 324: 1–49.
  2. La notacion S demora encara comuna.