Celiaquia
La celiaquia, apelada tanben malautiá celiaca e intolerància au glutèn, es una malautiá autoimmuna caracterizada per l'inflamacion cronica de la partida proximala dau budèu prim, causada per lo glutèn, una proteïna vegetala dei grans de blat, d'òrdi, de segal, d'espèuta, de kamut e de triticale. La civada conten pas de glutèn, mas ne pòt aver per de contaminacion crosada amb l'òrdi e amb lo blat. Lo glutèn provòca la pèrda dei vellositats que cuerbon lo budèu prim, que pèrd la capacitat de digerir e d'absorbir lei noiriduras. Se pòt diagnosticar dins totei leis etapas de la vida. Lei personas celiacas se devon absténer de consomir de produchs que contenon de glutèn çò que permet una regression complèta dei simptòmas de la malautiá. La celiaquia es pus frequenta demest los europèus.