Catedrala de Santa Maria d'Urgèl
La Catedrala de Santa Maria d'Urgèl, Catedrala de la Seu d'Urgèl o Catedrala d'Urgèl, es una catedrala que se tròba a la Seu d'Urgèl, vila sèti de l'Evescat d'Urgèl. Temple principal del diocèsi, consacrat coma lo sieu nom rebat a Santa Maria. Es l'unica catedrala romanica de Catalonha, e es tanben la mai anciana, car data del sègle XII.
Presidís la catedrala la Maire de Dieu d'Urgèl, patrona de la vila, escultura policromada romanica del sègle XIII e restaurada en 1922. Un nom popular es lo de Maire de Dieu d'Andòrra, perque segon la tradicion i èra estat amagada pendent l'invasion sarrasina. Es situada dins l'absidiòla de l'autar màger.
La vila deu lo sieu nom per èsser lo sèti de l'evescat d'Urgèl. Aquela es la quatrena catedrala que se bastiguèt a l'Avescat, mas la segonda foguèt ja erigida dins un nòu quartièr, que nasquèt per aculhir la catedrala, nomenat en latin vicus Sedas Urgelli: vicus significa "quartièr", sedas "capitala" o "sèti" (cadièra o tròn d'un avesque qu'exercís una jurisdiccion, glèisa catedrala e capitala d'una diocèsi) e Urgelli de Urgellet qu'es lo territòri istoric del qu'uèi es mai o mens l'Aut Urgèl.