Carnaval Biarnés
Lo Carnaval biarnés qu'ei un carnaval qui's passa a Pau dens lo despartament deus Pirenèus atlantics en França. Qu'esto creat dens la soa fòrma actuau en 1985 a Pau e qu'ei organizat per l'associacion (Lei 1901) Carnaval Pantalonada Lo Carnaval biarnés aqueste qu'ei ua reappropriacion de la pratica qui's hasè dens las Pirinèus totas e en particulièr en Bearn. Lo son calendari qu'a evoluat après las annadas: qu'ei passat de un dia a mentuns en fonccion de las annadas. Despuish la debuta, dus moment hòrts qu'eston tostem presents: lo procès e la cremacion de Sent Pançard, mes annadas après annadas, d'autes moments qu'eston hornits com la remesa de las claus o la sèga.
Istoric
modificarLo purmer Carnaval biarnés qu'estó organizat per l'associacion Carnaval pantalonada en hèurer 1985 a Pau. Qu'era concentrat sus un dia, lo dissabte vrespe.
Personatges
modificarLos personatges deu Carnaval biarnés que son tirats deu panteon pireneenc[1]. Los mei coneishuts que son :
- Sent Pançard (o Carnaval)
- Carronha (aperada tanben "Fanchon")
- Quaresme
- L'Ors
- Los Caçadors
- Roseta
- Los Pantelons
- Los Arlequins
La lista complèta deus personatges sus laquau s'apea l'associacion Carnaval Pantalonada[2]. :
- Los Esquirons
- Los Abans-corrièrs
- Los Questaires
- Los Fesilhèrs
- Los Banderolèrs
- Los Tabardaires
- Los Pantelons
- Los Arlequins
- Los Pastors
- Lo Cavalet
- Lo Gat
- Lo Porcatèr
- La Cantinèra
- Lo Monsur e la Dauna
- Lo Paisan e la Paisana
- La Poralha
- Los aulhèrs, los cans e las aulhas
- Bacús e las Polomas
- Los Esquirons
- Los Banderolèrs
- Los Sapurs
- Los Crestadors
- Los Manescaus
- Los Remolaires
- Los Maquinhons
- Los Cauterèrs
- Los Bohèmis
- Los Cosinèrs
- Los Perrequèrs
- Los Ramonaires
- Lo barbèr o perruquèr
- Charlatan
- Lo fotografe
- Lo molièr
- Los ceraires e brossaires
- Lo pòrta-Jules
- Lo curat e la goja
- Los paissaires
- Lo gasetaire
- Lo lunetaire
- Lo crofetaire
- Los perrequèrs
- Lo lobatèr
- Lo crabèr
- Los escobaires
- Las broishas
- Los Timponèrs
- Las aurostèras
- Los pompièrs
Debanar
modificarCalendari
modificarA la debuta deu Carnaval biarnés qui èra concentrat sus un sol dia, lo dissbate, la data qu'èra causida en fonccion de las vacanças escolaras e de las partidas deu Tornei de las cinc nacions de rugbi. Au briu de las annadas, d'autas dias de hèsta qu'eston hornidas ad aqueth dissabte e que caló aténer la fin de las annadas 90 tà que lo conselh d'administracion de l'associacion e decidisse de calar lo calendari deu Carnaval biarnés suu calendari crestian. A contar d'aquera decision, lo darrer dia de la hèsta e dincà l'edicion 2016 qu'era lo dimars.
Debanar de l'edicion 2016
modificarEn 2016, lo Carnaval qu'a cambiat de fòrmula en ensajar de guardar çò que l'associacion Carnaval Pantalonada a considerat com los eishs de la manifestacion[3]. [4].
Dijaus : Dia de l'ors
Vrespe : Carnaval a la fac
Ser :Nueit de l'Ors (dens lo centre vila)
Divès : Dia deus becuts
Vrespe: Carnaval'escòlas (dens las carrèras de Pau)
Ser: Nueit deus Becuts ( Hedàs)
Dissabte : Lo gran passacarrèra
Vrespe: La sèga (Plaça Clemenceau) - La remesa de las claus (Mairia) - lo har córrer Sent Pançard (carrèras de Pau) - Lo procés (Plaça de la Liberacion) - La cremacion (Hedàs) (vrespe)
Ser : Bal a tu a jo (chapitèu Hedàs)
Dimenge : Dia de la votz
Matin : Mercat de Carnaval
Vrespe : Cantèra - Bal a la votz
Imatges
modificar-
Sent Pançard que's harta a la Hartèra de nau dias en 2014.
-
Procès de Sent Pançard.
-
Bal de la caça a l'ors 2015.
-
Un gigant deu Carnaval Biarnés.
-
Cremacion de Sent Pançard.
-
Bal a tu a jo, Carnaval Biarnés 2017.
-
Palhassa pendent la Sega.
-
Caça a l'ors.
-
Procès de Sent Pançard en 2017.
-
Musicians pendent lo passacarrèra.
Nòtas e referéncias
modificar- ↑ Carnaval en Bearn e en Gasconha Jacme Abadia, Domenge Bidot-German, Joan Francés Tisnèr, Ortès: Per noste Pau: La civada, Menestrèrs gascons, Ostau biarnés, 1987
- ↑ https://web.archive.org/web/20160525123718/http://www.carnavalbiarnes.com/culture-bearnaise/les-personnages-de-la-pantalonada/
- ↑ http://www.larepubliquedespyrenees.fr/2015/11/05/carnaval-2016-se-dessine,1286603.php./
- ↑ http://www.sudouest.fr/2016/01/11/pau-le-programme-de-carnaval-biarnes-est-sorti-2239517-4344.php./