Calabrés
Lo calabrés (autonim: Parràti calabbrìs) noma los dos principaus dialectes de Calàbria : lo calabrés septentrionau e lo calabrés centro-meridionau. Mas aquestes dialectes ne son pas directaments "parents". Lo calabrés septentrïonau regropa deus dialectes coma lo napolitan e fai partida deu grope italo-roman meridionau, lo calabrés centro-meridionau fai partida deu grope italo-roman de l'extreme-sud (coma lo sicilian).
Parràti calabbrìsi | |
Parlat en | Itàlia |
---|---|
Locutors | aperaquí 2 milions |
Classificacion lingüistica | |
Lengas indoeuropèas | |
Còdis lingüistics | |
modificar |
Dialectes
modificarLo calabrés centro-meridionau se divisa en mai d'un dialectes :
- Lo dialecte reggino (u 'rriggitànu, en reggino) es lo mai parlat d'entre ilhs, eu a per "epicentre culturau" la vila antica de Reggio de Calàbria.
- Lo dialecte de la Chjàna parlat dins la Piana di Gioia Tauro, una petita region situada au nòrd de l'Aspromonte.
- Lo dialecte de la Locride, parlat sus la còsta, es de la província de Reggio de Calàbria.
- Lo dialecte de Catanzaro.
- Lo dialecte de l'Alto-Jonica, parlat autorn deu golfe de Squillace, pròpche deu dialecte de Catanzaro
Comparason entre los dialectes du calabrés centro-meridionau : l'article prumier de la Declaracion universala dels Dreches de l'Òme :
Reggino | Piana di Gioia Tauro | Locride | Catanzaro | Alto Jonica |
---|---|---|---|---|
"Tutti i cristiàni | "Tutti l'omani | "Tutti i perzùni | "Tutti l'omini | "Tutti l'uamini |
nàsciunu libberi | nascinu libbèri | nèsciunu lìbberi | nescianu libberi | nascianu libberi |
e ntâ stessa manèra | e â stessa manera | e ntâ stessa manèra | e sunnu | e su |
ill'authri | dil'atri | dill'atti | i stessi | i stessi |
pi dignità e diritti. | pe dignità e diritti. | pe dignità e diritti. | pe' dignità e diritti. | pe' dignità e diritti. |
Iddhi ndànnu | Tutti ndànnu | Iji ndànnu | Ognunu ava u cerveddhu | Ognunu tena u cerivìaddru |
ognunu u so ciriveddhu | ognunu u so cervèllu | ognunu u cervèju | soi e a raggiuna | sue e a raggiune sua |
mi 'rraggiùnunu | pemmu reggiùnanu | soi pemmu raggiùnanu | e a cuscenza sua | e a cuscìanza sua |
e 'ndannu mi càmpunu | e ndànnu pemmu càmpanu | e ndànnu u càmpanu | e ava ma si cumporta | e s'ha de comportare |
unu cull'authru | unu cu l'atru | unu cull'attu | cull'atri propriu | cull'atri propriu |
comu mi sùnnu fràti | comu frati figgji | comu frati figgji | comu si fhussèranu | cùamu si fòranu |
râ stessa matri." | dâ stessa mamma." | dâ stessa matri." | i frati soi." | frati sui." |