Archaeopteryx

Archaeopteryx (grèc "Ala anciana"; archaios = ancian, pteryx = ala o ploma) es un genre d'ausèls (las mai primitivas conegudas), que visquèron al Jurassic (fa aperaquí 155 e 150 milions d'ans, en lo Kimeridgian), en çò qu'es uèi Alemanha.

Descripcion

Mesuravan sonque 35 cm, una talha similara a la d'un còrb, fòrça pichon comparat amb lo reng usual dels dinosaures. Semblava basicament a un dinosaure teropòde, e presentava los traches pròpris d'aqueste grop: una longa coa ossosa, la preséncia d'arpas als dets e de dents en las maissas. Se sap pas amb certitud se podián batre las alas amb fòrça e realizar un vòl complèt, o sonque un vòl planat. Se desconeis la color de las siás plumas. L'ala èra, per esséncia, fòrça similara a la d'un ausèl modèrn, las siás plumas èran extrèmament asimetricas, e las de la coa èran fòrça espessas.

Istòria

Archaeopteryx representan los principales fossils dels jaciments de Solnhofen (Alemanha). Los primièrs se trobèron en 1861 e dempuèi son aparegudas divèrsas trobalhas, dètz en total (fins a 1988), e mai se qualqu'unas d'eles son fòrça incomplètas. Qualqu'uns dels especimèns foguèron inicialament classificats coma teropòdes, fins que s'observèsse la preséncia de plomas. Lo primièr que se trobèt consistís unicament en una ploma e se sap pas amb seguretat s'aperten al meteis genre que lo rèste. D'autres especimèns, coma lo de Berlin, sèrvan encara l'esqueleta gaireben complèt e d'impressions fòrça detalhadas de las plumas de las alas e lo rèste del còs. Se conservèron en de pèiras calcàrias que s'usavan per de placas d'impression. La pèira se depausèt en un estanh caud e conservèt en un grand estat una granda varietat de fossils, apertenent a d'animals coma medusas, vèrmes, de peisses e los pròpris ausèls.