Ètna
|
Ètna
| ||
|---|---|---|
 .
| ||
| Geografia | ||
| Altitud | 3 330 m | |
| Massís | Sicília | |
| Coordenadas geo. | 37° 44′ 02″ N, 15° 00′ 14″ E | |
| ||
| Administracion | ||
| País |  Itàlia
| |
| Region | ||
| Subdivision | ||
| Ascension | ||
| Primièra ascension | ||
| Via pus aisida | ||
| Geologia | ||
| Edat | ||
| Ròcas | ||
| Tipe | estratovolcan | |
| Activitat | actiu | |
| Darrièra erupcion | 30 de julhet de 2011 | |
| Còde [1] | 0101-06 | |
| Observatòri volcanologic | Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologica - Sezione di Catania | |
Ètna (en sicilian Muncibeddu, en italian Mongibello), es un volcan actiu de la còsta èst de Sicília, situat entre las províncias de Messina e Catània. Es lo volcan actiu mai grand d'Euròpa e la montanha pus nauta d'Itàlia (3323 m) fòra dels Alps. Ètna cobrís un airal de 1570 km². L'aparicion d'Ètna es datada de 500 000 ans[1], çò que ne'n fa un volcan recent a l'escala dels temps geologics.
Es constituit per una massa de materials de projeccion e de lava. En mai del cratèr principal e d'un parelh de grandas dimensions, i a una granda quantitat de pichons cratèrs adventicis. L'activitat i es gaireben constanta, e las erupcions meton sovent en perilh las gents, ostals e culturas. L'erupcion de 1669, que destrusiguèt una bona part de Catània, foguèt la mai catastrofica.
Durant lo sègle XX la sieuna altitud cambièt frequentament d'aperaquí 100 m amont o aval en foncion de las erupcions de lava. La sieuna altitud elevada implica que i aja al sieu entorn un microclima umid que contrasta amb lo clima de la region siciliana : es una tèrra d'agricultura fertila, i a d'estacions d'esquí, etc.
Mitologia
modificarLo nom d'Ètna ven del mot grèc αίθω, "cremar" o del fenician attano. Ètna (Aetna) es tanben lo nom d'una ninfa siciliana filha d'Uran. Dins la gigantomaquia, lo gigant Encelad desèrta lo prat batalhièr; la diva Atena lo castiga en li tirant al dessús l'illa de Sicília, jos la quala contunha d'èsser empresonat. Lo sieu alen de fuòc sortís d'Ètna e provòca de seïsmes quand bolega. Segon la mitologia grèga, las fargas del dieu Efèst se tròban jos Ètna. Es aquí que fabricava las armas dels dieus de l'Olimp: lo trident de Poseidon, l'ulhauç de Zèus, etc. Foguèt ajudat pels ciclòps fabres, que se devon pas confondre amb los ciclòps pastres, coma Polifèm, que viviá tanben en Sicília. Los bruches sords que s'escapan del volcan son la martelada de las aisinas sobre los enclutges. Los romans pensavan que Vulcan se trobava sus l'illa del meteis nom, al nòrd de Sicília.
Segon lo poèta grèc Píndar, Zèus combatèt e après embarrèt lo mostre Tifon jos Ètna, çò que provoquèt las erupcions. Èra gardat per Efèst. Tifon portava d'alas d'agla e teniá cent caps de dragon, que lors uèlhs lançavan de flamas. Èra lo paire de Cèrber e de Quimera. Píndar designa Ètna coma la «colomna del cèl» dins las Poeticas.
