Ronha
|
Vila d'Occitània | 
|
Ronha ò Ronhas (Rognes en francés) es una comuna provençala situada dins lo departament dei Bocas de Ròse e la region de Provença-Aups-Còsta d'Azur. Se tròba a l'èst de Lambesc e a 21 km au nòrd-oèst d'Ais de Provença. Fondada a l'entorn d'un castèu durant la segonda mitat de l'Edat Mejana, es un vilatge agricòla e periurban.
|
Ronha
Rognes | ||
|---|---|---|
 | ||
| La paissièra dau molin dau Rossinhòu | ||
| ||
| ||
| Geografia fisica | ||
| ||
| Coordenadas | 43° 39′ 52″ N, 5° 20′ 48″ E | |
| Superfícia | 58,32 km² | |
| Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
501 m 330 m 160 m | |
| Geografia politica | ||
| País |  Provença | |
| Estat |  França | |
| Region 93 |
Provença Aups e Còsta d'Azur  | |
| Departament 13 |
Bocas de Ròse  | |
| Arrondiment 131 |
Ais de Provença | |
| Canton 1312 |
de Peliçana, ancianament de Lambesc | |
| Intercom 241300276 |
Metropòli d'Ais Marselha Provença SIREN 200054807 (País d'Ais) | |
| Cònsol | Jean-François Corno (2014-2020) | |
| Geografia umana | ||
| Populacion Populacion totala (2018) |
4 706 ab.  4 833 ab. | |
| Densitat | 80,35 ab./km² | |
| Autras informacions | ||
| Gentilici | Rognens, Rognenques (en francés) | |
| Còde postal | 13840 | |
| Còde INSEE | 13082 | |
.svg)
Toponimia modificar
Las fòrmas ancianas son de Rognas en 1092, de Roinas, en 1118, de Ronhis, en 1351. Ronhas vendriá d'un nom latin d'òme, Rŭnius o Ronius, villa sosentendut (Dauzat e Rostaing), Runnius (los Féniés) [1],[2]. Ronhas èra donc probablament una anciana granda proprietat antica qu'aviá per mèstre Rŭnius, Ronius ò Runnius.
Geografia modificar
Ronha se situa sus lo pendís septentrionau de la cadena de Trevaressa e son territòri descend vèrs la vau de Durença qu'es situada au nòrd dau vilatge. Lei cimas pus autas se tròban donc dins lo sud onte certanei còlas passan 400 m d'altitud amb un maximom a 501 m. La seuva mediterranèa e lei zònas agricòlas, principalament de vinhas, dominan lo païsatge. Ges de riu important passa sus lo territòri de Ronha. Lo clima es de tipe mediterranèu.
Au nivèu geologic, la particularitat dau vilatge es lo volcan de Bèuluòc, situat au sud-èst, qu'es l'unic volcan present dins lei Bòcas dau Ròse. De tipe maar, foguèt actiu i a 18,2 milions d'ans. Fòrça usat per l'erosion, l'edifici principau a quasi disparegut. Pasmens, de jaç de ròcas volcanicas (basalt...) son visiblas sus una zòna de 2 a 3 km².
Istòria modificar
Lei traças de preséncia umana pus vièlhas identificadas sus lo territòri de Ronha datan de l'Antiquitat. Après la conquista romana de la region, de construccions foguèron edificadas sus la còla dau Fossat, benlèu en liame amb lei peirieras esplechadas a aqueu periòde. Pasmens, l'istòria dau territòri es mau coneguda fins a la fin de l'Edat Mejana. D'efiech, au sègle XIV, plusors senhors de Ronha son mencionats dins de documents (Ricavi d'Alamanon, Pèire d'Alamanon...). Membre d'un ostau poderós dins aquela partida de Provença, ocupèron una plaça importanta dins la noblesa dau Comtat. En particular, Ricavi e Pèire foguèron nomats amirau de Provença.
Au sègle XVI, lo vilatge passèt dins lo domeni de l'Ostau d'Agoult. Demorèt un centre agricòla pron important per aver de cònsols. A la Revolucion Francesa, la populacion recensada foguèt de 1 919 abitants. Declinèt lentament en causa de l'exòde rurau. Lo tèrratrem de 1909 agravèt la situacion car Ronha faguèt partida dei vilatges pus tocats per la catastròfa amb 14 mòrts. Ansin, après la Premiera Guèrra Mondiala, la populacion aviá demenit fins a un minimom de 918 estatjants en 1921. Après un lòng periòde d'estagnacion, lo desvolopament dei zònas periurbanas situadas a l'entorn d'Ais entraïnèt una aumentacion rapida de la populacion que passèt de 1 183 abitants en 1968 a 4 518 en 2006. Dempuei aquela data, la demografia sembla de s'estabilizar.
Cultura modificar
Una part significativa dau patrimòni culturau de Ronha foguèt destrucha per lo tèrratrem de 1909, especialament dins lo quartier istoric dau Fossat. Pasmens, leis edificis pus solids an subreviscut coma la glèisa dau vilatge (bastida en 1607) e doas capèlas. Lo territòri comuna assosta tanben lei rèstas d'un mausolèu roman dau sègle II apC, lei roïnas dau castèu medievau (destruch en 1595) e un castèu de la fin dau sègle XVIII.
Au nivèu gastronomic, Ronha es una zòna de produccion de rabassa e, subretot, de vin (còstas d'Ais de Provença).
Annèxas modificar
Liames intèrnes modificar
Personalitats liadas a la comuna modificar
- Mougin (Jules), poèta dau sègle XX.
- Pagi (Antòni), istorian e religiós dau sègle XVII.
Bibliografia modificar
- (fr) Les Amis du Vieux Rognes, Rognes. Le Temps Retrouvé, Equinoxe, 1997.
- (en) Emmanuel Baroux, Nicola Alessandro Pino, Gianluca Valensise, Oona Scotti e Marc E. Cushing, « Source parameters of the 11 June 1909, Lambesc (Provence, southeastern France) earthquake: A reappraisal based on macroseismic, seismological, and geodetic observations », Journal of Geophysical Research, vol. 108, B9, 30 de setembre de 2003.
- (fr) Simonne Gueirard, « Le « volcan » de Beaulieu, pres Rognes (Bouches-du-Rhone) », Bulletin de la Société Géologique de France, (7), VI, 1964, pp. 443–455.
- (fr) Marie Taÿ, Monographie du village de Rognes, 1883.
