Van

Van, en armèni Վան, es una vila de l'èst de Turquia situada sus la riba orientala dau Lac de Van a 1 730 m d'altitud. En 2012, aviá una populacion de 320 000 abitants (472 000 dins tota l'aglomeracion).

Fotografia dau centre de la vila modèrna de Van en 2011.

Fondada dins lo corrent dau millenari V av. JC, es una ciutat importanta dempuei lo millenari I av. JC quand venguèt una capitala d'Urartu. Après la destruccion d'aqueu reiaume a la fin dau sègle VII av. JC, venguèt un centre major dau poblament armèni en Anatolia fins au genocidi de 1915-1916 e ai combats de 1918-1920 entre Turcs e Armènis. La vila anciana foguèt alora totalament destrucha e una ciutat novèla bastida a quauquei quilomètres. Ara, la vila es principalament poblada de Curds.

La descripcion seguente data de 1891

Van (caplòc dau Vilayet) – Vila anciana; fondada per Semiramis, segon la tradicion nacionau. La vila es bastida près dau bòrd dau lac de Van, a 5,200 pès environ au dessús dau nivèth de la mar, au pè d’un grand ròc que forma la ciutadèla, rèstas de construccion ancianas e d’inscripcions cuneiformas. 30,000 abitants, daus quaus 20,000 armènis. Lo barri aperat Aykesdan (las vinhas) es fòrça agradable. Lo pòrt sau lac es en comunicacion comerciau dab los autes pòrts segondaris, Narèg, Arjish, Tadoan, etc. Lo lac a una longor de 80 mila sus 35 de largor, se comptam pas lo gof que s’avança pro avant dens las tèrras au nòrdèst e que mesura 700 km², çò que da per tota l’estenduda dau lac, una surfàcia d’a l’entorn  de 3,500 km². Aus mes de mai e de junh s’i pesca en granda abondància lo peish darekh que s’expòrta aus entorns e quitament en Pèrsia, e que se consèrva per l’ivèrn.

Produits: blat, òrdi, legums, hruts, vins, honts de minas, petròlis, carbons de tèrra inespleitats dinc ad ara, zirnik (jaune), legums e lo peish darekh, que ven en abondància de las aigas dau lac e se consèrva per l’ivèrn, laa, tiftik, pèths de craba, d’oelhas e quauquas forraduras. – Salias pro ricas a l’entorn de Van. – a Jolamerik en particular se tròba una abondanta mina de zirnik, mes abandonada hè longtemps.

Indústrias. – Teishuts de contons de divèrsas espècia, tapís, tanerias, corregerias.

Importacion. – manufacturas europèas e persanas, coloniaus, cotons, pèths tribalhadas.

Exportacion. – bestiaus, oelhas, cassenòlas, pèths, laas.

12 glèisas armènias, mei d’un convent, 4 mosquetas (de las qualas una anciana glèisa), mei d’una escòla armènia, 2 escòlas Rüşdiye. Escòlas de gojats e de gojatas, dirigidas per de missionaris americans e per de domaisèlas americanas.