Tour de France

Lo Torn de França es una competicion ciclista per etapas masculina que travèrsa França amb d'incursions ocasionalas dins los païses vesins. Sa primièra edicion a luòc en 1903 per aumentar las vendas del jornal L'Auto, organizada per Henri Desgrange e Géo Lefèvre. Dempuèi, la corsa a luòc cada annada, exceptat pendent las doas guèrras mondialas. Sovent apelat « lo Torn » tota cort, o « la Bocla Granda », ganha en importància e en popularitat al fil de las edicions; la participacion s'alarga, se passa d'un escauton principalament francés las primièras annadas, a d'edicions comptant fins a 40 nacionalitats, sa durada es alongada e sa portada s'espandís dins lo mond entièr. Difusat a la television dins 190 païses, lo Torn de França es lo 3en eveniment esportiu lo mai agachat, darrièr los Jòcs Olimpics d'estiu e la Copa del mond de fotbòl. Lo Torn de França, lo Torn d'Itàlia e lo Torn d'Espanha constituïsson los tres grands torns. Lo Torn de França es lo mai ancian, es considerat coma lo mai prestigiós dels tres e coma la mai granda corsa ciclista del mond. Tradicionalament, la corsa se debana principalament al mes de julhet. Malgrat que lo trajècte càmbie cada annada, lo format de la corsa demòre lo meteis amb almens doas corsa al temps, lo passatge per las cadenas de montanhas dels Pirenèus e dels Alps e l'arribada suls Camps-Élysées a París. Las edicions modèrnas del Torn de França se compausan de 21 etapas despartidas sus un periòde de 23 jorns e cobrisson près de 3 500 quilomètres. Lo Torn es una de las espròvas de l'UCI World Torre, çò que significa que las equipas son en majoritat compausadas d'UCI WorldTeams, a l'excepcion de las equipas que los organizators convidan. Après cada etapa, los tempses dels correires son ajustats amb lors tempses precedents. Lo correire amb lo temps total mai feble es classat primièr del classament general e pòrta lo plan cobejat malhòt jaune o distinguissent d'autres correires. Lo classament general es lo mai famós dels classaments perque determina lo venceire del Torn, mas d'autres classaments segondaris son organizats pendent lo Torn : lo classament per ponches pels sprinteurs, lo classament de la montanha pels escalaires, lo classament dels joves pels correires de 25 ans e mens, e lo classament per equipas per las equipas mai rapidas a l'arribada dels Camps-Élysées.

Quatre correires an emportat cinc còps lo Torn de França : Jacques Anquetil, Eddy Merckx, Bernard Hinault e Miguel Indurain, ven puèi Christopher Froome, amb quatre capitadas a son actiu. Colombia e l'America latina coneisson una primièra capitada amb Egan Bernal pendent l'edicion 2019.