Wikipèdia

Tadrart Acacus

Eth Tadrart Acacus o Montanhes d'Acacus (en Arab: تدرارت أكاكوس‎ ) son ua cadia de montanhes en eth desèrt deth Sahara, plaçades en eth Districte de Ghat, en eth nòrd-oest de Libia. Son ar èst dera vila libiana de Ghat e es desvolopen pendent uns 100 Km ath long dera termièra d'Argeria. Tadrart ei era forma femenina de montanha ena lengua Berbèr (masculin: Adrar). Er airau a era particolaritat qu'ei plia d'art preïstoric en plan d'arroques.

Es montanhes d'Acacus en Libia an sigut declarades Patrimoni Mondiau pes sues printures preïstoriques.

Es montanhes Acacus an plan desparièrs paisatges, des de dunes de desparièrs colors enquia arcs, gorgs e arroques isolades atau coma tanben canaus prohonds (wadis). Es paisatges mès importants includissen es arcs natuarus d'Afzejare e Tin Khlega. Tot e qu'aguest airau ei un des mès arids deth Sahara, i a vegetacion coma era planta medicinau Calotropis procera, e i a un nombre de hònts e pozti enes montanhes [1].

Er airau ei conegut pes sues printures preïstoriques e siguec inscrit coma Lòc Patrimoiau Mondial pera UNESCO pera sua importáncia. Es printures son de hè 12.000 annades enquia er an 100 dera nòsta era. Mostren es cambis naturaus e culturaus der airau [2]. I a printures e grabacions d'animaus coma era girafa, er elefant, er estruci e eth camèl mès tanben òmes e shivaus. Es òmes son diboishats en desparières situacions dera vida vidanta coma sonant musica o en tot dançar. [3] [4].

Patrimoni culturau saquejat

modificar
 
Es arroques on se plaçen fòrça d'aguestes printures son plan isolades e pauc vigilades.

Pendent era presidéncia de Muammar Gaddafi’s des ans 1969-2011, Eth Departament d'Ancianeitats ère un desastre. Des de 2005 era recerca de petroli avie plaçat eth lòc en perilh. Martèths sismics èren utilizats entà enviar ones entà trapar depaus de petroli e agueren uns efectes plan importants enes arroques que i avien prèp, includint es montanhes qu'an art preïstoric deth Tadrart Acacus [5]. Eth pilhatge der airau arrivèc ath nivèu de crisi [6].

Eth patrimoni culturau libian ei aué pilhat e es sues ancianeitats tanben. Coma arresposta, era UNESCO a cridat a hèr una campanha entà sauvar eth patrimoni culturau e arqueologic de Libia e tanben entà avertir es libians que sòn patrimoni ei ara "pilhat e destruït per raubaires e pilhaires" [7]. En 2012 era Unesco desvolopèc un programa damb $2.26 milions de dollars amassa damb es govèrns libian e italian. Eth projecte includive era conservacion, proteccion e educacion des abitants der airau. Amassa damb eth Tadrart Acacus, Libia a quate lòcs de patrimoni mondiau classats pera UNESCO: Cyrene, Leptis Magna, Sabratha e Ghadames. [8]

Era UNESCO ja a avertit "qu'un centre aurie d'éster plaçat en Ghat o Uweynat entà entrainar eth personau qu'a de protegir aqueres montanhes e tanben entà crear un museu qu'aurie d'éster un lòc important ena vigilancia der airau. [9].

Vandalisme destructor deliberat

modificar
 
Era cadia de montanhes d'Acacus son en eth desert deth Sahara e an bèri ues printures preïstoriques excepcionaus.

Eth Departament dera UNESCO aperat SOC ( State of Conservation) confirmèc en sòns reports de 2011, 2012 e 2013 que coma minimom 10 lòcs damb printures sigueren pilhats deliberadaments des d'abriu 2009 [10]. Aguest pilhatge qu'a diuerses arrasons coma son era indefinicion des termières deth Lòc Patrimoniau Mondiau atau coma era fauta de comprension locau. Es conflictes en er airau des de 2011 an acreishut eth pilhatge [11].

En mai 2013 era UNESCO començèc ua mission tecnica entà confirmar er estat de conservacion deth lòc e entà bastir un plan estrategic entà enhortir era proteccion e direccion d'aguest lòc culturau unic e sòn environament naturau" [12].

Eth 14 d'abriu de 2014 es confirmaren dues sortes de vandals, aqueri que graven eth sòn nom ath cant der art preïstoric enes arroques e aqueri que deliveradaments utilizen productes quimics entà destruïr es gravatges des arroques [13]. Eth 20 d'abriu de 2014 er jornalista francés Jacques-Marie Bourget siguec informat per un jornalista libian de Ghat, Aziz Al-Hachi, qu'eth Lòc Patrimoniau Mondiau dera UNESCO de Tadrart Acacus ère estant destruït damb diuèrsi martèths professionaus ataua coma damb bròsses plan dures [14] [15].

Referéncies

modificar
  1. ↑ Kjeilen, Tore (2009) "Acacus Mountains: Total wilderness" LookLex Ltd.
  2. ↑ UNESCO World Heritage Centre. "UNESCO Fact Sheet". Whc.unesco.org. Retrieved 2013-12-09.
  3. ↑ Jebel Acacus Map and Guide (Map) (1st ed.). 1:100,000, inset 1:400,000. Tourist and cave art information. Cartography by EWP. EWP. 2006. ISBN 0-906227-93-3.
  4. ↑ Acacus Rock Art Photo Gallery". Ewpnet.com. Retrieved 2013-12-09.
  5. ↑ Bohannon, John (10 February 2005). "In the Valley of Life, Oil is Death to the Art of a Lost Civilization". The Guardian.
  6. ↑ Little, Tom (23 December 2013), Libyan archaeologists look to the future with new training, Libyan Herald, retrieved 5 May 2014
  7. ↑ UNESCO training to combat the looting of Libyan antiquities, Libyan Herald, 25 September 2013, retrieved 5 May 2014
  8. ↑ UNESCO supports Libyan Heritage with $2m Project, Libya Business News, 7 December 2012, retrieved 5 May 2014
  9. ↑ State of Conservation (SOC): Rock-Art Sites of Tadrart Acacus, 2013, retrieved 4 May 2014
  10. ↑ State of Conservation (SOC): Rock-Art Sites of Tadrart Acacus, 2011, retrieved 4 May 2014
  11. ↑ UNESCO organizes training course for conservation and restores of Libyan Artefacts, United Nations, 2013, retrieved 5 May 2014
  12. ↑ UNESCO organizes training course for conservation and restores of Libyan Artefacts, United Nations, 2013, retrieved 5 May 2014
  13. ↑ Grira, Sarra (14 April 2014), Graffiti defaces prehistoric rock art in Libya, Observers: France 24, retrieved 5 May 2014
  14. ↑ Libye : Les salafistes wahhabites libyens détruisent un site de 12.000 ans d’âge, Algeria, 29 April 2014
  15. ↑ Bourget, Jacques-Marie (2014-04-20), Libye, 12 000 ans effacés au white spirit, Mondafrique, retrieved 2014-05-04
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Tadrart_Acacus&oldid=2142370 »