Ripataulèra

Una ripataulèra es una formacion de pifres e percussions (tambors e gròssa caissa). Es tradicionala en sud Gironda mès ne s'agís pas vertadeirament d'instruments tradicionaus deu sud Gironda, car es una formacion d'origina militara, que retrobam dens frem regions (Nòrd, Soïssa, Carcin, Niça, Quebèc...). La creacion deu pifre eth-mèsme remonta sonque au sègle XVI.

Las ripataulèras, d'autecòps, comptèvan lo mèi sovent 3 membres ; adara, pòden aténher dincas a plusiors detzenas de musicaires.

Repertòri

Lo repertòri compta en generau una granda quantitat de marshas (origina militara); rigaudons; rondèus, congòs e danças popularas coma polcàs, valsas, etc; danças folcloricas localas. Mès las formacions recentas incluguèron farandòlas e aires d'Occitania tota, pasos, tròç de jazz, sambas, marshas anglesas, borrèias.... Vaquí una petita lista d'aires :

Marshas : Marche des Boeufs, La Classe, Je vais à Villandraut, Marche à Pinoche, Marche des sardines, Pren ta guelha.
Rigaudons : Rigaudon d'honneur (La Mort du Boeuf), Rigaudon impérial.
Rondèus : Rondeau de Carnaval, La Gala, Lo Coquin de Pire, Au Barricòt deu Nòvi, Non tornam pa'nqüèra.
Congo.
Polcas : Polka à Alexis (landaise), Polka piquée.
Valsas : Valse à Emmanuel, Valse à Pinoche, Jolie meunière, Valse italienne.
Masurcas: Mazurka gasconne, Mazurka provençale.
Autes : Le Béret, La Gigue, Adiu praube Carnaval, Carnaval es arribat, Farandòla provençala.

Ocasions de jòc

Las viradas de conscrits, après lo conselh de revision, que constituèvan una ocasion de jòc tradicionala, an dispareishut en 1966. Demòran las hèstas deus Bueus Gras (Vasats, Granhòus, Capsius, Lengon); las hestejadas folcloricas (Vasats, Lengon, la Rèula); los carnavals (la Rèula, Sent Pèir d'Aurilhac, Sent Macari, Bomas/Pujòus); las maiadas (la darrèira èra en 2008); la Sent Jan (Vasats); la Hèsta de la Paloma (Vasats); hestejadas tradicionalas o modèrnas (hèsta de la musica); animacions divèrsas. Atz per exemple :

Pòrtas ubèrtas d'un castèth
Arribadas o desparts de rondalèiras
Baptisme de campana (Broqueiran)
Hèsta deus pesèus (Cerons)
Senta-Caterina
Bals tradicionaus
Hestejadas occitanas (Lendiràs, Cadilhac)
Hèsta de l'anhèth (Haut Entre-duas-Mars)
Hèsta deu colac e deu vin (Sent Pèir d'Aurilhac)
Lotòs, voita-solèirs,...

Reparticion geografica

Au sègle XX, los pifraires èran essencialament sud-girondins, quauque còp en Òlt e Garona e dens la lana (girondina o landesa). Actualament, la reparticion a chic cambiat : Vasadés, Cernés e valèia deu Ciron. Certèns pifraires demòran a la Rèula, Sent Pèir d'Aurilhac, Sent Macari, Verdelais, Caudròt, Lendiràs ; en Bordalés (Leunhan); suu Bacin ; autorn de Castèthgelós.

Gropes e musicaires

Les Fifres et Tambours de GANS (EMTP) : grope creat en 1989 devath l'impulsion de junes deu vilatge de Guans que volèvan sauvagardar la musica tradicionala. Es la referença en matèira de ripataulèra. Dirigits per Hubert GUICHENEY apui France TURJMAN, son presents a totas las manifestacions tradicionalas en Vasadés. An recebut lo Pifre d'Òr.^[1]
Les Fifres du NIZAN (La Gascon'pagnie) : grope creat en 2002 per Régis VENTRIBOUT, issut de la ripataulèra de Guans, ancian musicaire de folclòre. La ripataulèra deu Nisan es totalament conservatritz en matèira de musica.
Les Sous-Fifres de SAINT PIERRE e lurs derivats Fifres de Garonne e Les Drôles du Birol (Los Dròlles deu Viròl) : grope creat en 1990 per Michel HILAIRE (actuau conselhèir generau) e son pair, los SCHEIDT pair e hilh, e Jean-Pierre BERTIN, son basats a Sent Pèir d'Aurilhac on organisan una hestejada musicala cada fin de junh. La musica es resoludament modèrna, damb fòrt de coires.^[2]
Gric de Prat (Prenhac).^[3]
Lous Tits Gascouns puis Lou Sourey : grope anterior a las annadas 1990, tornat aperat Lou Sourey en 1996, dissolut en 2009. Èra un grope deu Lengonés e deu Vath de Garona, damb entre auts Serge MARROT, Jean-Simon LEROY (fabricant de pifres).
Les Aganits Gascouns : grope Vasadés creat en 1995 ; compren coires e jòga èrs de bandàs e deu folclòre vasadés a l'encòp. Es derivat de la ripataulèra de Guans.
Les Baladoucs : grope creat en 2009, partatjat entre Sautèrnas e Casalís, donc dens la valèia deu Ciron. Es dirigit per jean-Paul PARISOT, pifraire, bohaire e jogaire de txirula. ^[4]
La Ripataulèra deu Molin : club deu licèu Jean Moulin de Lengon per l'annada 2008-2009. Creat graça a Gabrièu BALLOUX e Jonathan VERGE, coordinat per Eric ASTIE. Estut remplaçat en seguida per Los Musicaires.

E, dens los gropes folclorics :

Lous de Bazats, damb a còps un acordeon.^[5]
Lous Réoulès, damb acordeons (clarineta e flaüta d'auts còps).^[6]
Lous Gueys Bignerouns, damb un acordeon.

[1] ttp://www.mairie-gans.fr/fifres.html

[2] ttp://www.sous-fifres.fr/

[3] ttp://gricdeprat.com/

[4] ttp://baladoucs.pagesperso-orange.fr/

[5] ttps://web.archive.org/web/20120203072710/http://www.lousdebazats.com/

[6] ttp://www.lous-reoules.com/

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]