Rebellion toareg de 1990

La rebellion toareg de 1990 es una rebellion que i aguèt demest los ans 1990 e 1996 e foguèt un soslevament que cercava l'autonomia d'aquesta etnia o la creacion d'un estat propi. Se desvolopèt en Mali e Nigèr al meteis còp. La rebellion esclatèt après una grana fam que i aguèt en la region en las annadas 1980, amassa amb una grana represion e crisi politicas en los dos países que provoquèt una gran crisi de refugiats.

Los toaregs se solhevàron demest 1990 e 1996 contra los govèrns de Mali e Nigèr.

En Mali la rebellion s'inicièt en 1990, quan las tropas del govèrn ataquèron Gao amb una represion sagnosa. Un dels mès grans clams toareg erá que los soldats d'aquesta etnia podion pas accedir a mai nauts lòcs de comandament en l'armada. Lo conflicte s'apaisèt un pauc après lo nau govèrn d'Alpha Oumar Konaré, que faguèt reparacions en 1992 . De mai, Mali creèt una naua region autonoma, la region de Kidal, e tanben una mai grana integracion dins la societat de Mali de los toaregs.

Mès en 1994 una fòrça de toaregs entrainada e armada per Libia ataquèt Gao, e aquò faguèt que l'armada maliana ataquèsse tanben aquesta etnia. Aital, la guèrra comencèt un aute còp e lo govèrn creèt una milicia songhai apelada Ghanda Koi. La guerra finiguèt finalament en 1996 quan se cremàron simbolicament 3.000 armas en Timboctó.

En Nigèr los combats en l'Aïr comencèron en 1990, en Agadez, un centre turistic, e Arlit, un vilatge minièr d'on s'extrasiá urani, e tanben en In-Gall, un centre istoric del comerçi regional que recebèt plan de tropas e d'on los estrangièrs foguèron evacuats. Los atacs foguèron paucs e la responsa foguèt pas eficaça mès lo dan economic foguèt gran. Aital, los dos grops mai importants signàron una trèva en 1994 e iniciàron negociacions. Mès los dos grops començàron a lutar demest els quan en 1995 moriguèt sospeitosament en un accident un cap rebel, e la guèrra contunhèt.

Fin finala, lo govèrn arribèt a divèrses acòrds de patz en 1995 amb tots los toareg e tanben amb divèrses tubu rebels, e negociàron en Ouagadougou. La majoritat dels combats finiguèt en aquela epòca mès los darrièrs rebels non deissàron las armas dinc a 1998. Lo govèrn prometèt que divèrses ex rebels intrarián en l'armada e, amb ajuda francesa, poguèt ajudar d'autes a tornar a la vida civila productiva. Tot e que i aguèron divèrses controversias politicas per l' integracion dels toareg, aquests poguèron s'integrar en la reconstruccion del comerci, la mineria e lo turisme.