Prescripcion aquisitiva
La prescripcion aquisitiva, o usucapion, es lo fach d'aquerir juridicament un drech real que que se realiza sens ne possedir de títol, après l'escorriment d'un cèrt delai, dich de Prescripcion, pendent que tota persona pòt lo contestar o lo revendicar en justícia. Aqueste drech pòt èsser mòble (per exemple una marca, un objècte) o immòble (per exemple la proprietat d'un immòble o d'una servitud continua aparenta).
Aquesta prescripcion s'opausa a la prescripcion extinctiva que fa pèrdre un drech real o personal, del fach de l'inaccion perlongada del titular del drech.
Pendent lo delai de prescripcion, la possession deu èsse a l'encòp publica, pasibla e non equivòca.
Es possible d'aquerir par prescripcion essent possessor sens títol, e quitament de mala fe, mas se pòt pas prescrire contra son títol quand se'n possedís un.
La prescripcion es interrompuda per tota accion en justícia contestant aqueste drech.
Origina istorica: l'usucapio romana modificar
Se d'escasença un proprietari de bona fe gardava sa res (causa, propertat) dins sa possession per un cèrt periòde de temps (dos ans per una tèrra, un an per de bens mòbles) son títol vengava en plena proprietat e se podava prevaler d'èsser dominus. l' Usucapion èra la solucion qu'emergiguèt per remediar a las decas del regim de propietat romana qu'èra tròp formal. Demanda cinc elements:
- Possession de biais contunhós per un periòde determinat (un an per de biens nòbles, dos ans per de tèrras);
- La propietat deviá poder èsser possidida. Pas aquesta d'un òme liure per example;
- Bona fe. Per example, un crompaire pòt aquerir un eslau (categorizat coma una res mancipi) en bona fe se, après al dotze meses, s'apercep que lo títol de proprietat del vendeire per l'escau èra pas bon;
- Iusta causa. Un motiu que cal per l'aquisicion de la proprietat, per ex. mostrat que lo crompaire a pagat per the propertat.
- La propertat deu pas aver èstat jamai raubada o presa per la fòrça.
Aquò melhorèt fòrça los problèmas encontrats pel transferiement de proprietat formalissims coma mejan d'establir la proprietat, mas podava encara produire de resultats marrits. Un crompaire d'una res mancipi podava èsser al punt de capitar sa presa de propritat per usucapion (per ex. 11 meses en possession) mas podava pèrdre sa demanda se sa possession èra contestada abans lo periòde necessari a l'usucapion per qualqu'un mai que'n podava establir un títol. L'Usucapion foguèt modificada per l' Actio Publiciana (veire Gai 4.36) que desvolopèt la vindicatio (un accion en propertat) per realizar d'usucapions fictivas. Una tala situacion pòt solament arribar se la possession del demandaire de la proprietat a estat interrompida abans lo periòde necessari a l'usucapion acabat. L' Actio Publiciana prevei que lo tenent reputat far un usatge astrat de la propietat ven plen propriatari se pòt mostrar qu'auriá pogut prene en possion l'usucapion s'aviá pas estat interronpuda. D'aqueste biais l'usucapion venguèt lo biais dominant per establir la proprietat a Roma.
En França modificar
En França, existís dos « tipes » de prescripcion aquisitiva, la procedura dicha normala o la prescripcion abreujada. S'aquerís quand la possession a atengut trente, o detz ans segon las escasenças. De jure, las condicions nessàrias a la prescripcion trentenària son:
- l'occupant del ben immòble deu probar que pendent tot lo periòde que s'ocupèt del ben per l'exercici d'actes materials (lo corpus), e qu'aviá l'intencion de se comportar coma proprietari (l'animus domini). Es la possession (poder de fach sus la causa).
- la possession deu èsser utila, levada de vicis (publica, non equivòca, pasibla e continua), e a títol de proprietari[1].
Alara sonque, après un periòde de trente annadas pendent que lo proprietari legal es pas manifestat (pasmens que los actes del proprietari de fach ajan estat aparents, non clandestins, non equivòcs, etc.), l'occupant pòt debans lo tribunal de granda instància declarar l'usucapion e atal venir lo proprietari del ben. Mas lo TGI pòt pas prendre sa decision sonque en collegialitat.
La prescripcion abreujada, ela, s'aquerís après detz o, ancianament, vint ans[2] segon la domiciliacion del proprietari legal, e aquò unicament pels possessors a non domino (qu'aqueriguèron lo ben d'una persona autra que lo proprietari, sovent un tenent precari) de bona fe (avián pensat tractar amb lo proprietari verai).
En Catalonha modificar
Actualament, [3]lo temps de prescripcion a Catalonha es de 20 ans, se pren pas en compte la bona o mala fe del possessor. Dins lo drech comun espanhòl i a dos tipes de prescripcion: l'ordinària, ont lo possessor es de bona fe e lo temps necessari per prene per usucapion es de 10 ans entre personas presentas e 20 anys entre absents, e l'extraordinària, ont es pas necessari ni títol ni bona fe del possessoor, amb tèrme de prescripcion de 30 ans (Còde civil espanhòl articles 1957 e 1959 respectivament). Aquí, lo Drech catalan diferís del Drech roman -qu'inspira dins aqueste punt lo Còdi civil espanhòl-, e demora fidèl a la raíç visigotica del Liber Iudiciorum traferit per Jaume I als Usatges Omnes Causae en 1251. L'usucapion èra utilitzada a l'edat mejana coma instrument per favozar lo repoblament dels territòris frontalièrs entre los comtats crestians del nòrd e los reialmes musulmans del sud de Catalonha pendent lo chòc de civilizacions que se devanava pendent de sègles dins la peninsula Iberica. Los colons crestians prengavan una tèrra a la frontièra, la partejavan, la cultivavan e la defendavan contra los musulmans. Après 30 ans la fasián seuna de drech, e dependava de pas cap de nòble.
Pels bens mòbles lo temps de prescripcion es de 3 ans.