Pargue Natural de l'Alt Pirineu
Lo Pargue Natural de l'Alt Pirineu es un pargue natural creat per la Generalitat de Catalonha lo 1èr d'agost de 2003 entre las comarcas del Palhars Sobeiran e l’Aut Urgèl. Es lo pus vast de Catalonha e la siá estenduda supèra las seissanta mila ectaras (69 850 ha) e representa 55,5% del territòri total del Palhars Sobeiran.
Lo territòri del pargue s'estend per las municipalitats d'Alt Àneu, La Guingueta d'Àneu, Esterri d'Àneu, Alins, Esterri de Cardós, Farrera, Lladorre, Llavorsí, Rialp, Soriguera, Sort, Tírvia e Vall de Cardós al Palhars Sobeiran; e Les Valls de Valira e Montferrer i Castellbò a l'Aut Urgèl.
Nasquèt amb una dobla vocacion: d'un costat, de sauvagardar las valors d'aquela zòna privilegiada (las valors d'un extraordinari patrimòni natural e monumental, mas tanben las valors d'un modus vivendi ancestral), geologics, biologics, ecologics, païsatgistics e culturals compreses en lo sieu domeni e establir un regim d'organizacion e de gestion adreçada al desvolopament sostenible d'aquel territòri, e, de l'autre, d'atraire un torisme sensible a aquel ric eiretatge tradicional e respectuós amb un entorn païsatgistic absoludament prodigiós.
Entre las valors naturalas del pargue destacan de zònas d'interès geologic, coma l'estanh de Certascan, qu'es l'estanh glacial pus vast de Catalonha, o la Cigalera de l'Obaga de Valeran, un avenc de 320 m de prigondor e 365 m de longor, e d'interès biologic, coma qualques espècias de flòra e fauna singulara, que nòu ne foguèron declaradas estrictament protegidas.
