Nombre (gramatica)

Lo nombre es una caracteristica de la morfologia d’unes mots variablas al respècte de la quantitat o nombre d'eles. Lo nombre pòt afectar sonque la paraula variabla mas tanben los elements que ne dependon (acòrdi).

Cada lenga a son concèpte de nombre pròpri, n'i a qu'an quitament pas aquel trach gramatical, coma lo pirahã. L'oposicion mai frequenta se fa entre singular e plural. Seguís una lista de nombres que segon la lenga, s’utiliza o pas aquestas variacions:

Singular: representa una sola unitat
Plural: representa d’unitats divèrsas
Singulatiu: Representa una unitat seguida d'autras
Nombre dual: representa doas unitats
Trial: representa tres unitats
Quadral: Representa quatre unitats
Paucal: Representa una quantitat pichona d'unitats
Collectiu: representa un ensems d'unitats
Nullar: Representa zèro unitats
Partitiu: Representa una porcion d'unitats (s’exprimir amb lo cas gramatical genitiu)
Distributiu: Representa divèrsas unitats qu'an pas relacion entre elas
Invèrs: Segon la classa de mots, i a un nombre marcat e l'autre qu’es son invèrs (coma dins la lenga towa)

Expression del nombre

Lo nombre se pòt exprimir mejans la flexion, coma dins la majoritat de las lengas indoeuropèas. Aquela flexion pòt se realizat amb un sufixe, una desinencia de la declinacion, un prefixe (coma dins las lengas bantús), un cambiament d’allomòrf (cambiament de letras determinadas letras dins lo mot, coma lo plural intèrne de l'arabi) o per reduplicacion de la raiç (coma en chinés).

Pòt tanben s'exprimir amb una paraula totalament diferenta, coma es lo cas person-people en l'anglés. Dins las paraulas qu'an pas un nombre marcat, pòt aparéisser dins çò que se trapa a l’entorn, coma los adjectius o pronoms. Fin finala, pòt se deduire lo nombre del contèxte o s'especificar amb de numerals e quantificadors, un procediment sintactic pròpre de la lengas aïllantas.

Lo nombre en occitan

En occitan lo nombre non marcat es lo singular, que s'opausa al plural, aqueste darrièr se forma amb lo morfema -s, mais i a de variantas foneticas e ortograficas. Tòca los noms, los adjectius, los pronoms, los determinants e los vèrbs, que se cal acordar entre eles quand apartenon al mèsme sintagma (mai, lo nuclèu del subjècte cal s’acordar en nombre amb lo vèrb). Existís de mots invariables.

Lo singular designa una sola unitat e lo plural divèrsas, sens n'especificar quantas. Excepcionalment, Lo plural pòt designar una sola unitat, es lo cas del plural de modèstia o de majestat, ont lo locutor utiliza lo "nosautres" per far referéncia a se mèsme. Una autra excepcion es la paraula "ambedós", qu'es un rèste d'un ancian nombre dual.