Musica seriala
La musica seriala (ò serialisme) es una tecnica de composicion musicala fondada sus l'utilizacion de serias d'elements musicaus preestablits e invariables. Iniciada en 1923 per Arnold Schönberg (1874-1951), es eissida de movements precursors ja visibles, per exemple, dins l'òbra de Gustav Mahler (1860-1911). Permetent de realizar d'òbras atonalas, foguèt un corrent musicau dau sègle XX amb de personalitats coma Alban Berg (1885-1935) e Anton Webern (1883-1945).
L'aparicion de la musica seriala es lo resultat de l'oposicion de plusors musicians ai règlas tradicionalas de la tonalitat. Per trobar de libertats novèlas, desvolopèron una teoria composicionala novèla, lo dodecafonisme, basada sus lei 12 tons cromatics. Generalament, aquelei tons son utilizats segon un principi d'enumeracion e sensa repeticion. Aquela musica aguèt un ròtle important dins la musica sabenta occidentala fins ais ans 1980.