Monts Domas
Los Monts Domas, la Chadena daus Puèis[1] o la Linha daus Puèis[2][3] o de los Pueis[4] z-es un ensemble d'a l'entorn de 80 volcans que s'estiran sobre mai de 45 km sobre la planesa daus Domas dins le nòrd dau Massís Centrau e forman una contrada d'Occitània[5] situada en Auvèrnha. Aquel ensemble fai partida mai dau pargue naturau regionau daus volcans d'Auvèrnha.
  | |
 | |
| Tipe | Serrada |
|---|---|
| Localizacion | |
| Estat | França |
| Unitat administrativa | Puèi de Doma |
| Serrada | Massís Central |
 | |
| Donadas | |
| Altitud | 1 465 m |
| Punt culminant | Puèi de Doma |
| Material | roca volcànica (ca)  |
| Dimensions | 45 ( ) km |
modificar  |
|
Associada embei la falha de Limanha, la chadena daus Puèis seguèt inscriuta le 2 de julhet 2018 sobre la lista daus sites naturaus dau patrimòni mondiau de l'UNESCO per la 42e session dau Comitat dau patrimòni mondiau, coma « naut luòc tectonic ».
Sa viala principala z-es Pontgibaud.
Piare Bonaud baila tanben las fòrmas Leù Mou Doumad e Leù Doumei dins son diccionari francés-auvernhat, mas aquelas fòrmas an gis d'indicacions geograficas e son pas utilizadas[6]. Emmanuel Grélois mençona lo tèrme Monts Domés[7].
Geografia
modificarSituacion
modificarLa linha daus Puèis z-es situada dins le pargue naturau regionau daus volcans d'Auvèrnha, a l'oèst de Clarmont-Ferrand, dins le departament dau Puèi de Doma e la region Auvèrnha Ròse Aups. S'agís d'un grop de volcans alinhats segon un aisse orientat nòrd-sud, sobre una benda de 3 a 5 km de large per un pauc mai de 45 km de lonjor.
Los monts Domas son entorats per las regions naturelas seguentas :
Topografia
modificar
La linha daus Puèis (1 000–1 465 m), orientada nòrd-sud, se tròba sobre la planesa daus Domas (700–1 000 m), un òrst que domina a l'èst le graben de la plana de Limanha (rift continentau). Los dos ensembles son separats per una falha normala, escarpament caracterizat per una desclivitat a l'entorn de 30° e una desnivelacion que pòt aténher mai d'una centena de mètres. La linha compòrta una centena d'edificis volcanics apelats puèis.
Aquels volcans datan de l'èra quaternària, las promèiras erupcions aguèron luòc i a autorn de 95 000 ans, las mai recentas i a 8 600 ans, ce que fai dire a la comunautat scientifica qu'una represa de l'activitat volcanica dins aquela region z-es possible. Quauques v-uns d'aquels puèis an de cratèrs, d'autres pas. La quasi totalitat daus puèis, au contrari daus monts dau Cantau o daus monts Dòr, son d'edificis monogenics : la construccion daus volcans resulta d'una sola fasa d'activitat eruptiva ; qu'es per de qué aquels volcans son de talha tan modèste.
En efèit, la nautor absoluda daus puèis varia generalament entre 100 e 300 m ; sol le Puèi de Doma despassa notablament aquela nautor, per ce que s'enauta a 550 m au dessús de la planesa daus Domas, sòcle ercinian (sòcle gneissic froncit que se dislòca i a près de 350 millions d'annadas mentre l'orogenèsi erciniana associada embei la mesa en plaça de ganitoïdes — granits, dioritas, gabros — intrusius dins las ròchas metamorficas) sobre la quna se son installats los volcans. La chadena daus puèis compren maitot de maars de nautor enquèra mendra.
Nòtas
modificar- ↑ Traduccion literala dau francés.
- ↑ Joan Ros, L'Auvergnat de Poche, Chennevières-sur-Marne (Val-de-Marne), Assimil, coll. « Assimil évasion », 2002, 246 p., « Les volcans. Los volcans », p. 70-76.
- ↑ Çaucle Tèrra d'Auvèrnha, Bïzà Neirà (Bisa Nèira), n°166, Chambalèira, p.49. "là lenhà deù Peù".
- ↑ {{{títol}}}. ISBN 978-2-7005-0319-7.
- ↑ Segon la classificacion de Frederic Zégierman.
- ↑ Pierre Bonnaud, Nouveau Dictionnaire Général Français-Auvergnat, éditions Créer, Saint-Étienne, 1999, p. 224.
- ↑ Emmanuel Grélois, « Un lieu incertain dans les monts Dôme (Auvergne) : La Moréno », (dir. Joseph Morsel) Communautés d'habitants au Moyen Âge (Modèl:Sp-), Paris, Presses universitaires de la Sorbonne, , p. 421-461
- ↑ Johannes Baier: Das Vulkanfeld Chaîne des Puys. In: Aufschluss 72 (6), S. 310–321, 2021.
