L'Avare o l'Escòla de la Mentida

L'Avare o l'Escòla de la Mentida qu'ei ua comedia en pròsa e en 5 hèitas de Molière estreada au Teatre deu Palais Reiau lo 9 de seteme de 1668. Com lo títol ac ditz, que tracta lo tèma de l'avaridèr a truvèrs deu personatge principau : Harpagon.

Personatges

• Harpagon : pair de Cléante e d'Élise, avare e amorós de Mariane.
• Cléante : hilh d'Harpagon, amorós de Mariane.
• Elise : hilha d'Harpagon, amorosa de Valère.
• Valère : hilh d'Anselme, amorós d'Élise.
• Mariane : hilha d'Anselme, amorosa de Cléante mes aimada d'Haragon.
• Anselme : pair de Mariane e de Valère.
• Frosine : intriganta.
• Mèste Simon : cortièr.
• Mèste Jacques : cosinèr e cochèr d'Harpagon.
• La Flêche : vailet de Cléante.
• Dauna Claude : serviciala d'Harpagon.
• Brindavoine e Lamerluche : lacais d'Harpagon.
• Un comissari e lo son clèrc.

Resumit

Hèita I

Harpagon, pair d'Élise e de Cléante, qu'ei un avare. Que s'a enterrat au jardin un cròfo dab pistòlas e qu'a tostemps paur que l'ac panen. Per aquesta rason, qu'acaça Laflêche. Élise qu'ei amorosa de Valère, un napolitan qui tribalha peu son pair mentre que Cléante ei amorós de Mariana, ua gojata desprovesida de fortuna. Harpagon tanben que la vòu esposar en tot maridar Élise dab Anselme (un òmi vielh qui l'accèpta shens cap de dòt) e Cléante dab ua veusa. Élise que refusa e Harpagon que demanda a Valère de la convéncer.

Hèita II

Cléante, en besonh de moneda, que se'n va véder un usurèr qui fin finala ei Harpagon. Pair e hilh que's disputan. Arron, Frosine qu'ensaja de'u convéncer que Mariana e l'aimarà per'mor qu'ei vielh, shens que pòrte cap fortuna totun, mes tanben shens que sàpia çò qu'ei la despensa. A maugrat de la satisfaccion produsida en çò d'Harpagon, aqueste non paga pas un ardit a Frosine.

Hèita III

Harpagon que deu organizar un sopar a l'escadença de la signatura deu contracte de maridatge, mes las despensas que deu har mèste Jacques entad aquò que l'esmaleishen. Valère qu'entervien alavetz entà estar au gost d'Harpagon (dab la frasa famosa "que minjar entà víver e non pas víver entà minjar") e fin finala Jacques qu'ei trucat a còps de barròt. Que's vòu venjar.

Frosine qu'arriba dab Mariane. Era e Cléante que's reconeishen e que s'escambian paraulas d'amor veladas. Cléante que s'ac vira entà obligar son pair a auherir ua de las soas bagas a la gojata.

Hèita IV

Harpagon que sospècta los sentiments de Cléante per Mariana e que'u ditz qu'a renonciat au maridatge entà véder la soa reaccion. Adara au hiu de la vertat pair e hilh que's pelejan un aute còp e mèste Jacques qu'ensaja d'adobar l'ahar en disent a cadun que l'aute e s'ei plegat a la soa volontat. A despart d'aquò, las pistòlas deu cròfo que son estadas panadas.

Hèita V

Harpagon qu'apèra un comissari ; entà's venjar, mèste Jacques que denóncia Valère. Qu'ei con•honut per'mor que's cred a con•hessar lo son amor. Alavetz Anselme qu'arriba e que reconeish Valère e Mariane com los sons hilh e hilha que credèva aver perdut durant un naufratge. Fin finala Harpagon qu'accèpta que's mariden dab los sons hilhs dab la condicion qu'Anselme pague sol.