Kronosaurus

Kronosaurus (ludèrt de Kronos) ei un genre escantit de Plesiosaure de còth cuert que demorèc pendent eth cretacèu inferior ( hè demest 125 a 99 milions d'ans) en Austràlia e America del Sud. Ère un des plesiosaures mès grani e siguec aperat atau peth cap des Titans, Cronos.

Descripcion

Es cronosaures sigueren uns reptils gegants marins carnivòrs, es mès grani des que demoraren demest es plesiosaurians coneguts e demoraren des deth cretacèu miei enquiara era fin d'aguest periòde, hè 120 milions d'ans. Kronosaurus auia un cran plan robust que hèia enquia 2,7 m de longada.

Era majoritat de sòns fossils an sigut trapats en Austràlia on siguec descurbert per prumèr còp en 1889, en Queensland. Totun, qu'eth fossil mès sancer trapat enquia aué siguec descurbert en Villa de Leyva (Colòmbia), en 1997.

Eth sòn nom ère inspirat en eth Titan Cronos e li donèc en 1924 Longman ena sua descripcion der olotipe dera espècie Kronosaurus queenslandicus.

Descurbiment e espècie

Kronosaurus demorèc en eth periòde deth cretacèu mès ancian ( aptian-albian) (1) (2).

Er especimèn olotipe dera espècie Kronosaurus queenslandicus suiguec dejà descrit per Longman en 1924 e aué qu'es trapa en eth Museu de Queensland (3). Hampe descriguèc ua dusaua espècie, Kronosaurus boyacensis qu'ère en plan mal estat e açò hè que son includiment laguens deth genre de Kronosaurus seja enqüera improbable.

Paleobiologia

Era longada de Kronosaurus ère, de prumèr, de 12,8 m (4). Totun, estudis hèts dempús an comparat diuersi especimèns de Kronosaurus damb d'autes pliosaures e se pensa qu'ère pas tant long e que sonque hèia demest 9 a 10 m (2).

Es sues dents èren longues (d'aperaquí 7 cm) mès auien pas es estrems talhants e era forma tipica des dents d'autes pleiosaures coma Pliosaurus o Liopleurodon. Era amassada de sòn mesura, forma conica e fauta d'estrems talhants des dents de Kronosaurus hèc aisit que sòns fossils estossen aisidament identificats en es depaus deth cretacèu australian (2)(5).

Dieta

En eth cran d'un alasmosaurid (Tuarangisaurus) australian dera epòca albiana sigueren trapades es traçes de grans nhacades rondes, çò que hè pensar que pogueren auer sigut hètes per er atac d'un Kronosaurus (6).

Cultura popular

Eth Kronosaurus qu'ei caracterizat en eth roman de Steve Alten "Era trencada". totun, aguest escrivan siguec plan liberal pr'amor qu'eth dinoishèc coma un abitant de milièrs de metres sus eth nivèu dera mar e qu'alendava damb gaunhas.

Tanben apareish en eth roman "Predator roche" de Robert Bakker e "En eth temps des dinosaures" de K.A. Applegate.

Referències

1.- Hampe O. 1992. Ein grosswuechsiger pliosauride (Reptilia, Plesiosauria) aus der Unterkreide (oberes Aptium) von Kolumbien. Courier Forschungsinstitut Senckenberg 145: 1-32.

2.- Kear BP. 2003. Cretaceous marine reptiles of Australia: a review of taxonomy and distribution. Cretaceous Research 24: 277–303.

3.- Longman HA. 1924. A new gigantic marine reptile from the Queensland Cretaceous, Kronosaurus queenslandicus new genus and species. Memoirs of the Queensland Museum 8: 26–28.

4.- Romer AS, Lewis AD. 1959. A mounted skeleton of the giant plesiosaur Kronosaurus. Breviora 112: 1-15.

5.- Massare JA. 1997. Introduction - faunas, behaviour and evolution. In: Callaway JM, Nicholls EL. (Eds.), Ancient Marine Reptiles. Academic Press, San Diego, pp. 401-421.

6.- Sachs S. 2005. Tuarangisaurus australis sp. nov. (Plesiosauria: Elasmosauridae) from the Lower Cretaceous of northeastern Queensland, with additional notes on the phylogeny of the Elasmosauridae. Memoirs of the Queensland Museum. 50 (2): 425-440.

Pàgines web

. Genus Kronosaurus. The Plesiosaur Directory

. Wikispecies a un article sus Kronosaurus.