Gavach
Lo tèrme gavach (plural gavaches) es epitèt pejoratiu e escais-nom que s'aplican originalament als occitans, malgrat que recentament son utilizacion se siá espandit als estrangièrs.
Reparticion geografica modificar
L'etnonim gavach definís per una populacion donada una autra populacion. D'un biais general tòca una populacion mai al nòrd o mai montanhòla o tota doas causas al còp.
En Occitània:
- Per la gent Lengadòc Bas, la gent del Massís Central amb qui son en contacte regular : gent de Gavaudan, de Roergue, d'Auvèrnha.
- Per la gent del Lengadòc Naut, la gent de la montanha Avairon e Losera en rason de lor parlar. Dichs tanben gaburles o fochtrà-fochtrà.
- Per la gent de la bassa val de Garona, las populacions del dialècte d'oïl peitavin (Pichòta Gavachariá de Montsegur e Granda Gavachariá).
- Per la gent de Bassa Provença, jos la forma gavòt (benlèu ligada, la gent d’Auta Provença).
Fòra d'Occitània:
- Pels catalans del nòrd ("gavatxos"), la gent mai al nòrd mas mai que mai la gent d’Aude.
- Pels catalans del sud ("gavatxos") e los espanhòls ("gabachos"), los franceses en general.
- Pels mexicans, ondurencs, guatemaltècs e autres pòbles de America del Sud e Latina ("gabachos"), los estatsunidencs.
Atestacions modificar
Dins una pèça de teatre del sègle XVII del País Bas (Lengadòc).
"Vaqui deja dous ans qu'aqueste bel bouscatge
a quitat e représ soun verdegeant fouillatge
e que ia lous voulams dels penibles gabats
say sou venguts dous cops per segua nostres blats
despuey que Coridon, mon majoural, mon mestre
s'en anet indacom, qu'on sabi ont pot estre"
Origina modificar
L'origina d'aquel nom es plan discutida. Es de còps ligada a una rasic Gav- que seriá presenta dins Gavaudan, Gave e que significariá « pèira, peirós. ». Son espandiment fòra d'Occitània (se lo mot i es pas autoctòn) es explicat per d'unes per l'immigracion occitana massissa en Catalonha a l'epòca modèrna, immigracion mesclada de Bas-Lengadocians e de gent del Massís Central. Los catalans manlevèron l'etnonim qu'una partida dels immigrats donavan a l'autra partida e l'apliquèron a la totalitat dels immigrats.
Utilizacion modificar
Coma mantun mot depreciatiu cap a una comunautat, los gavaches
Lo tornèron prene d'un biais ufanós coma dins lo poèma:
«Vivo l'Oubernho e vivo les Gabachs!»