Fotbòl canadian
Lo fotbòl canadian (var. canadenc) qu'es un espòrt collectiu jogat enter duas equipas de dotze jogaires qui altèrnan enter la defensa e l'ataca. Derivat deu rugbi, qu'es un espòrt popular au Canadà.
Qu'alia estrategias de las complèxas e un jòc fisic intense. La mira deu jòc qu'ei de mercar punts en portant un balon ovau dinc a la zona de mira advèrsa au cap deu terren. Lo balon que pòt estar avançat en lo portar (ua corsa) o en lo lançant a un parion (ua passa). Los punts que pòden estar mercats de diferentas faiçons com en passant la linha de mira dab lo balon, en lançant la bala a un aute jogador qui es de l'auta part de la linha de mira (6 punts), en placant un jogador advèrse avent lo balon dens la soa pròpia zòna de mira (2 punts), o en cauçant lo balon enter los pòsts de la mira advèrsa (3 punts). Egaument, pendent un cauçat, si lo jogador davant tornar lo balon qu'ei incapable de sortir lo balon de la soa zòna de miras o que lo balon sòrt deus limits deu terren traversant ua linha delimitant la zòna de miras, l'equipa avent efectuat lo cauçat que mèrca 1 punt. Lo vencedor qu'ei l'equipa avent mercat lo mei de punts a la fin de la partida.
Las originas deu rugbi au Canadà que remontan a la debuta de las annadas 1860. Aquera disciplina qu'evoluè pendent las annadas en tot se transformar en fotbòl canadian. Tant la liga canadiana de fotbòl (LCF), prumèra liga professionau d'aqueth espòrt, com Fotbòl Canadà, la federacion entà l'espòrt amator, qu'an las lors rasics en 1884 dab la fondacion de l'Union Canadiana de Rugbi Fotbòl. Sols los Argonautas de Toronto e los Tiger-Cats de Hamilton, de las equipas activas dens la LCF, que pòden preténder aver originas tanben luenhècas.