Fètus

Un fètus es un vertebrat vivipar dins un estat de desvolopament prenatal. Aquel desvolopament comença après l'etapa embrionària e s'acaba abans la naissença. Pendent la vida fetala se fòrman pas pus d'organs o de teissuts nòus, mas se contunhan de madurar los ja existissent.

Fètus uman

Per l'espècia umana

Dins aquela etapa lo fètus a ja passat l'etapa embrionària, de formacion de nòus organs e sistèmas, e es a se renfortir, progressant dins la seuna creissença e desvolopament per venir un èsser uman. Las cellulas maires que dins l'etapa embrionària s'èran devesida en 3 jaces, començan lo processus de creacion de la massa encefalica, del còr e dels palmons, tanben se forman las cavitats auditivas, per fin finala formar las extremitats e los muscles e organs restants.

Sistèma circulatòri

Diagrama del sistèma circulatòri d'un fètus uman.

Lo sistèma circulatòri d'un fètus uman foncciona diferentament de lo dels umans nascuts, subretot perque los palmons son pas foncionals: lo fètus pren oxigèn e autres nutriments de la maire per la placenta e lo cordon ombilical.

Dins lo còr l'aurelheta esquèrra e drecha comunican. La sang de la placenta es portada al fètus per la vena ombilicala. Prèp de la mitat dintra pel ductus venosus fetal, e per la vena cava inferiora, mentre que l'autra mitat dintra pel fetge a la seuna marga inferiora. La branca de la vena ombilicala qu'alimenta lo lòbe drech del fetge, d'en primièr s'apond amb la vena portal epatica. La sang aprèp se dirigís cap a drecha del còr. Dins lo fètus, i a una obertura entre las aurelhtas drecha e esquèrra (lo foramen oval), e fòrça sang raja de l'aurelheta drecha cap a l'esquèrra, un bypass de circulacion palmonar. La majoritat de la sang raja a l'interior del ventricul esquèrra d'ont es pompat mejans l'aòrta al còr. Un pauc d'aquela sang va de l'aòrta a las artèrias iliacas intèrnas e las artèrias ombilicalas, e torna a la placentá, ont lo dioxid de carbòni e mai produches de reget del fètus s'expulsan dins la circulacion sanguina de la maire.

Un pauc de la sang de l'aurelheta drecha entra pas a l'esquèrra, mas o fa pel ventricul drech. I es pompat dins l'artèria palmonara. Dins lo fètus, i a una connexion especial entre l'artèria palmonara e l'aòrta, nomenat lo ductus arteriosus, que dirigís fòrça d'aquela sang fòra dels palmons (que son pas utilizat per respirar, per que lo fètus es pres dins lo liquidfluid amniotic]]).

Devolopament postnatal

Amb la seuna primièra respiracion a la naissença, lo sistèma cambia subte. La resisténcia pulmonara se redusís dramaticament. Mai de sang se dirgís de l'aurelheta drecha cap al ventricul drech e dins las artèrias palmonaras, e ne raja mens mejans lo foramen oval cap a l'aurelha esquèrra. La sang dels palmons passa mejans las venas palmonaras a l'aurelheta esquèrra, n'aumentant la pression. La pression merma dins l'aurelheta drecha, e aumenta dins l'esquèrra, rebuta cap al septum primum contra lo septum secundum, tancant lo foramen oval, qu'ara es venguèt la fòssa ovala. Aquó acaba la separacion del sistèma circulatòri en doas mitats: la drecha e l'esquèrra.