Pèsta : Diferéncia entre lei versions

La '''pèsta''' (dau [[latin]] ''pestis'', {{cita|malautiá contagiosa}}) es una [[malautiá]] que pòu aver d'efiechs diferents e qu'es mortala per l'[[uman]]. Es causada per [[Yersinia pestis]], descubèrt per [[Alexandre Yersin]] de l'[[Institut Pasteur]] en [[1894]], qu'es tanben responsable de patologias dei [[Paumon|paumons]] pas tant grèvas sus de pichons mamifèrs e d'animaus de companhiá (dins aqueu cas si ditz ''pèsta sauvatja''). Es principalament veïculada per un garri, lo [[Rattus rattus]], que la transmet a l'uman per de nieras infectadas (niera dau garri [[Xenopsylla cheopsis]] dins lei país cauds coma [[Índia]], ò [[Nosopsyllus fasciatus]] en [[Euròpa]]). Lei [[Rosegaire|rosigaires]] sauvatges constituisson la sèrvia naturala de la malautiá. Lei [[lagomòrfes]] ([[lapin]], [[lèbre]]) e [[Carnivora|carnivòrs]] pòdon infectar l'uman per lo contacte amb un animau infectat ò la mordedura d'un animau infectat.