|
mensos
La '''grafia classica''' es lo sistèma d'escritura de l'[[occitan]] qu'es lo mai ancian, lo mai tradicional e lo mai utilizat dins l'ensems d'[[Occitània]], uèi lo jorn. La grafia classica, qu'a mai de mila ans, servís de basa a la [[nòrma classica]] apareguda en [[1935]].
== Tèrmes ==
La nocion de ''grafia classica'' se distinguís d'autras "grafias" concurrentas que tanben servisson a notar l'occitan, coma la ''[[grafia mistralenca]]'', la ''[[grafia de l'Escòla dau Pò]]'' e la ''[[grafia bonaudiana]]''. Las autras grafias reprenon sovent las règlas graficas del francés, mentre que la grafia classica es autonòma e autoctòna.
La '''grafia classica''' englòba un ensems de practicas d'escritura que son relativament convergentas dins lo temps. Dins aquela nebulosa dels usatges de la grafia classica, i cal distinguir:
* La grafia istorica, tradicionala e autoctòna de l'occitan, dempuèi los primièrs escriches de la lenga (vèrs l'an Mila) e abans la codificacion de 1935,
* La forma codificada de la grafia, o '''[[ortografia]]''', apareguda dempuèi [[1935]] amb la ''[[Gramatica occitana segon los parlars lengadocians]]'' de [[Loís Alibèrt]], puèi gerida per l'[[Institut d'Estudis Occitans]] (de [[1945]] enlà) e enfin pel [[Conselh de la Lenga Occitana]] (dempuèi [[1996]]-[[1997]]).
** ''Remarca'' - Aquela '''ortografia classica''' es una partida de la '''[[nòrma classica]]''' (l'autra partida de es la ''nòrma orala'').
* Divèrsas formas non codificadas, o '''cacografias''', distintas de l'ortografia. Las cacografias pòdon venir siá de las errors involontàrias dels usatgièrs (''terrenh*'' en luòc de ''terren''), siá de certanas practicas en rompedura volontària amb l'ortografia (''càntan*'' o ''cànton*'' en luòc de ''cantan''), siá de formas ortograficas abandonadas (''realizar'', passat a ''realisar*'' puèi tornar-mai a ''realizar'', ''consí*'' passat uèi a ''cossí'').
Per designar la '''grafia classica''', s'es prepausat d'autres sinonims, que son mens exactes ça que la:
* ''Grafia alibertina'' se referís a l'òbra de codificacion d'Alibèrt, mas la grafia classica existissiá longtemps abans Alibèrt.
* ''Grafia occitana'' implica que la grafia classica seriá mai "occitana" que d'autras grafias de l'occitan, pasmens las autras grafias tanben servisson per notar l'occitan e doncas son tanben, en absolut, de "grafias occitanas".
* ''Grafia normalizada'' es un tèrme plan inadeqüat, ja que la grafia classica, a costat de l'usança normalizada (l'ortografia), coneis tanben d'usanças non normalizadas (non codificadas). En mai d'aquò, las grafias concurrentas (mistralenca, bonaudiana, de l'Escòla dau Pò) totparièr coneisson d'usanças normalizadas e non normalizadas.
== A l'origina, la grafia de l'edat mejana ==
== Los primièrs ensages: Onorat e Ros ==
== La grafia Perbòsc/ Estieu ==
[[Antonin Perbòsc]] e [[Prospèr Estiu]] prepausèron de restaurar la grafia trobarenca e comencèron un trabalh d'epuracion de la lenga.
== Alibèrt e l'espandiment de la grafia classica ==
Lo lingüista [[Loís Alibèrt]] contunhèt lo trabalh de normalizacion que se concretizèt per la publicacion en 1935-1937 de la ''[[Gramatica occitana segon los parlars lengadocians]]''.
L'[[Institut d'Estudis Occitans]], fondat a [[Tolosa]] en 1945 perseguís son òbra aprèp sa mòrt.
== Debat e practicas ==
==Vejatz tanben==
* [[Occitan]]
** [[Nòrma classica]]
*** [[Alfabet occitan]]
*** [[Pronóncia de l'occitan]]
*** [[Gidilòc]]
*** [[Conselh de la Lenga Occitana]]
*** [[Institut d'Estudis Occitans]]
*** [[Loís Alibèrt]]
*** [[Gramatica occitana segon los parlars lengadocians]]
* [[Lingüistica]]
[[Categoria:Lingüistica|Occitana]]
| 