Ion : Diferéncia entre lei versions

En [[fisica]] e [[quimia]], un '''ion''' (dau [[grèc (lenga)|grèc]] ''ion'', qu'es lo participi de ''iénai'', "anar") es un [[atòm]] o [[molecula]] amb carga electrica. S'apèla [[cation]] un ion amb carga positiva, e [[anion]] un ion amb carga negativa. Lo procès de ganhar o pèrdre d'electrons (a respècte de l'atòm o de la molecula neutre) se nomena ''ionizacion''. Se representa lei [[cation]]s e leis [[anion]]s amb lo simbòl de l'atòm correspondent e lo simbòl "+" o "-", respectivament (per exemple, Na⁺ o F^-). Se lo nombre d'electrons ganhats o perduts es mai grand qu'un, aiçò s'indica tanben (per exemple, Mg²⁺ o O^2-). Lei cations e anions son pipats per la [[catode]] e l'[[anode]], respectivament. [[Michael Faraday]] foguèt lo primièr que prepausèt l'existéncia deis ions, en [[1830]], mas foguèt [[Svante Arrhenius|Arrhenius]] que ne desvolopèt la teoria correspondenta en [[1884]]. Aiçò li vauguèt lo [[Prèmi Nobel de Quimia]] en [[1903]]. L'energia que fau per arrancar un [[electron]] d'un [[atòm]] dins lo vuege es lo potenciau d'ionizacion o energia d'ionizacion d'aquel [[atòm]]. Lei potenciaus d'ionizacion atomica son de constantas fisicas, caracteristicas de cada [[atòm]]. Lo meteis concèpte se pòt aplicar en de moleculas e solids. Generalament, lei potenciaus d'ionizacion descreisson d'aut en bas, e creisson de senèstra a drecha dins la [[Taula periodica]]. Aquela tendéncia es invèrsa d'aquela que se tròba per lei rais atomics. Aiçò es a causa dau fach que, dins leis atòms pichons, leis electrons son atrachs pus fòrtament per lo nuclèu e fau mai d'energia per leis arrancar. Lo primièr potenciau d'ionizacion es çò que fau per arrancar lo primièr electron d'un atòm neutre, lo segond potenciau es çò que fau per arrancar dos electrons, e aitau successivament. Lei potenciaus d'ionizacion aumentan gradualament. Generalament, i a un saut considerable d'energia en quauque ponch de la sèriaseria. Aiçò fa que cada atòm tenda a formar un cèrt tipe de [[cation]]. Per exemple, lo [[sòdi]] (Na) forma Na⁺, mas pas Na²⁺.