Ion : Diferéncia entre lei versions

En [[fisica]] e [[quimia]], un '''ion''' (dau [[grèc (lenga)|grèc]] ''ion'', qu'es lo participeparticipi de ''iénai'', "anar") es un [[atòm]] o [[molecula]] amb carga electrica. S'apelaapèla [[cation]] un ion amb carga positiva, e [[anion]] un ion amb carga negativa. Lo procès de ganhar o pèrdre d'electrons (a respècte alde l'atòm o de la molecula neutre) se nomena ''ionizacion''. Se representa lei [[cation]]s e leis [[anion]]s amb lo simbòl delde l'atòm correspondent e lo simbòl "+" o "-", respectivament (per exemple, Na⁺ o F^-). Se lo nombre d'electrons ganhats o perduts es mai grand qu'un, aiçò s'indica tanben (per exemple, Mg²⁺ o O^2-). Lei cations e anions son pipatpipats per la [[catode]] e l'[[anode]], respectivament. [[Michael Faraday]] foguèt lo primièr deque prepausarprepausèt l'existéncia daisdeis ions, en [[1830]], mas foguèt [[Svante Arrhenius|Arrhenius]] que ne desvolopèt la teoria correspondenta en [[1884]]. Aiçò li valguètvauguèt lo [[Prèmi Nobel de Quimia]] en [[1903]]. L'energia que fau per arrancar un [[electron]] d'un [[atòm]] endins lo vuidvuege es lo potenciau d'ionizacion o energia d'ionizacion d'aqueuaquel [[atòm]]. LosLei potenciaus d'ionizacion atomica son de constantas fisicas, caracteristicscaracteristicas de chasqu'cada [[atòm]]. Lo meteis concèpte se pòt aplicar aen de moleculas e solids. Generalament, lei potenciaus d'ionizacion decreissondescreisson d'aut en bas, e creisson d'esquèrrade senèstra a drecha endins la [[Taula periodica]]. Aquela tendéncia es inversainvèrsa de lad'aquela que se tròba peiper lei rais atomics. Aiçò es a causa deldau fach que, dins leis atòms pichons, leis electrons son atrachs mespus fòrtament pelper lo nuclèu e fau mai d'energia per leis arrancar. Lo primièr potenciau d'ionizacion es çò que fau per arrancar lo primièr electron d'un atòm neutre, lo segond potenciau es çò que fau per arrancar dos electrons, e aitau successivament. Lei potenciaus d'ionizacion s'aumentan gradualmentgradualament. Generalament, i a un saut considerable d'energia en quauque punchponch de la sèria. Aiçò fa que chasc'cada atòm tenda a formar un cèrt tipe de [[cation]]. Per exemple, lo [[sòdi]] (Na) forma Na⁺, mas pas Na²⁺.